Enflasyon oranları TÜİK ve ENAG tarafından her ay kamuoyu ile paylaşılıyor. Bunların dışında sadece İstanbul’a özel enflasyon ise İstanbul Ticaret Odası (İTO) hesaplayarak kamuoyuna açıklıyor.
Başka hiçbir ilimizde ile özel enflasyon oranı hesaplanmamasına rağmen İstanbul’da neden ayrı hesaplanıyor?
Hepimizin bildiği gibi İstanbul Türkiye’nin %20 si demektir. Kaldı ki İstanbul’da yurdun her yanından vatandaşlarımız ikamet ediyor. Çeşitli meslek gruplarında faaliyet gösteriyorlar. Eskilerin “taşı toprağı altın “dedikleri dönemlerde ekonomi açısından son derece verimli olan İstanbul şimdilerde dar ve sabit gelirli vatandaşlar için bu özelliğini yavaş yavaş kaybetmeye başladı. Yaşadığımız yüksek enflasyon, hayat şartlarının ağırlaşması, hayat pahalılığının artması, alım gücünün düşmesi nedeniyle İstanbul’dan göç başladı. Özellikle 1970 li yıllarda Türkiye’nin ticaret merkezi İstanbul idi ve her türlü emtia İstanbul’da bütün Türkiye’ye dağılmakta idi. Merhum Turgut Özal döneminde başlayan serbest piyasa ekonomisi ve internetin hayatımıza girmesinden sonra toptancılık veya üreticilik Anadolu’ya yayılmaya başladı. Artık illeri bırakın İlçelerde de toptancılar oluşmaya başladı ve devam eden süreçte İstanbul iş hayatı bakımından değer kaybetmeye başladı. Ancak İstanbul ne kadar önemini kaybetse de ekonomik göstergeler bakımından önemli bir paya sahiptir. Ülkemizin vergi gelirlerindeki payı %48 dir ve neredeyse tüm ülkenin vergisinin yarısı İstanbul’dan elde edilmektedir.
Enflasyon açısından konuya bakıldığında ise metropol de yaşam koşulları oldukça zordur ve belirli bir rakamın üzerinde gelir else etmek zorundasınız. Çünkü Anadolu’daki birçok şehirden farklı bir yaşam koşulları mevcuttur. İstanbul’da enflasyon oranı her dönem TÜİK tarafından açıklanan enflasyon oranlarından daha yüksek çıkmaktadır. Demek ki İstanbul’da asgari ücret de İstanbul enflasyonu baz alınarak değerlendirilmeli, zam oranı hesaplanırken İstanbul enflasyonu esas alınmalıdır. Çünkü enflasyon oranı İstanbul’da farklılık göstermektedir. Sigortalı çalışan nüfusun %24 ü İstanbul’da ikamet etmektedir ve bu kesimin hakkı korunmalıdır.
Sadece çalışan, vergi veren açısından değil diğer bazı faktörler için de İstanbul’un Türkiye şampiyonluğundan bahsedilebilir.1970 li yıllarda üniversite sayısı 3 (İstanbul Üniversitesi, İstanbul Teknik üniversitesi, Boğaziçi üniversitesi) ve birkaç akademiden oluşan eğitim kadrosu günümüzde 70 üniversiteye ulaşmış durumdadır.
İstanbul’da yaşamak ekonomik olarak günümüzde epeyce bir kazanç gerektiren bir duruma gelmiştir. Öncelikle kiraların en az 20000 TL olduğu, bunun yanında ulaştırma, sağlık ücretleri, çocuğunuzun eğitim giderleri olmak üzere diğer giderler de eklenince ciddi rakam ortaya çıkacaktır. Dolayısıyla gelir açısından bakıldığında önemli bir rakam gerektiği gerçektir.
Konuya bir de olumlu yönden baktığımızda ise durum farklıdır. Eşsiz güzellikleri yaşamak, tarihi mekanlar, kültürel uygulamalar gibi sosyal yönden birtakım farklılıklar İstanbul’a özeldir ve birçok insanımız için İstanbul bir tutkudur.
Ekonomi olarak bakıldığında ise yukarıda bahsetmeye çalıştığım gibi kariyer yapmak, para kazanmak, kendinizi sosyal yönde geliştirmek istiyorsanız İstanbul’da vazgeçemezsiniz.
Ülkemizde her ay olduğu gibi bu yıl da zamların yılbaşlarına ertelenmesi sebebiyle yılın ilk ayları (Ocak-Şubat) enflasyon oranları yüksek çıkmakta, ancak yıllık enflasyona etkisi az olmaktadır.
Ayrıca İstanbul Ticaret odası en son 1995 yılında güncellenen enflasyon sepetinde de önemli değişiklikleri yapılarak enflasyon oranı açıklanmıştır. Enflasyon hesaplamalarında baz alınan 8 ana harcama grubu indeksi 12 ye yükseltilmiştir.
İstanbul Ticaret Odası (İTO), İTO 2023=100 bazlı İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi ile Toptan Eşya Fiyatları İndekslerinin şubat ayı verilerini açıkladı.
AYLIK ENFLASYON YÜZDE 3,19; YILLIK ENFLASYON YÜZDE 48,61
Buna göre, kentte; perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İTO İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi yüzde 3,19, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları İndeksi ise yüzde 2,33 arttı.
İstanbul’da yaşanan fiyat değişimlerini gösteren İTO İstanbul Tüketici Fiyat İndeksinin şubat ayında geçen yılın aynı ayına göre değişim oranı yüzde 45,35 olarak gerçekleşti.
Şubat ayında İstanbul Tüketici Fiyat İndeksinde; bir önceki aya göre çeşitli mal ve hizmetler grubunda yüzde 4,14, lokanta ve oteller grubunda yüzde 4,09, konut harcamaları grubunda yüzde 3,93, gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yüzde 3,41, ev eşyası harcamaları grubunda yüzde 2,30, eğitim harcamaları grubunda yüzde 1,98, eğlence ve kültür harcamaları grubunda yüzde 1,48, ulaştırma harcamaları grubunda yüzde 1,40, alkollü içecekler ve tütün harcamaları grubunda yüzde 0,25, giyim ve ayakkabı harcamaları grubunda yüzde 0,14 artış izlenirken, sağlık harcamaları yüzde 0,95 azaldı.
İstanbul'da 2025 Şubat fiyat indeksinin belirlenmesinde çeşitli mal ve hizmetler, lokanta ve oteller, konut ve gıda harcamaları gruplarında yer alan bazı ürün ve hizmetlerde izlenen resmi fiyat değişimleri etkili oldu.
2025 Şubat ayında en yüksek grup artışı yüzde 4,14 ile çeşitli mal ve hizmetler, en yüksek azalış 0,95 ile sağlık harcamaları grubunda izlendi.
TOPTAN EŞYA FİYAT İNDEKSİ YÜZDE 2,33 ARTTI
Toptan fiyat hareketlerini yansıtan ve 2025 Ocak ayında yüzde 2,83 artan Toptan Eşya Fiyatları İndeksi 2025 Şubat ayında yüzde 2,33 arttı.
Şubatta bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı yüzde 35,10, yıllık ortalama değişim oranı ise yüzde 48,61 oldu.
Şubat 2025'te toptan fiyatlarda bir önceki aya göre, kimyevi maddeler grubunda yüzde 8,91, gıda maddeleri grubunda yüzde 3,37, inşaat malzemeleri grubunda yüzde 2,29, madenler grubunda yüzde 1,77, işlenmemiş maddeler grubunda yüzde 1,11 ve yakacak ve enerji maddeleri grubunda yüzde 0,57 artış gözlenirken, mensucat grubunda fiyat değişimi olmadı.
Yıllık ortalama bazda 2025 yılı şubat ayı gruplar itibarıyla artışlar sırasıyla, inşaat malzemelerinde yüzde 95,42, mensucatta yüzde 71,77, kimyevi maddelerde yüzde 49,29, gıda maddelerinde yüzde 46,39, yakacak ve enerjide yüzde 39,52, işlenmemiş maddelerde yüzde 36,80, madenlerde yüzde 31,60 artış şeklinde gerçekleşti.
Kaynak: İTO
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist-Yazar
zozcivan@hotmail.com
2025 Şubat ayında en yüksek grup artışı yüzde 4,14 ile çeşitli mal ve hizmetler, en yüksek azalış 0,95 ile sağlık harcamaları grubunda izlendi.
TOPTAN EŞYA FİYAT İNDEKSİ YÜZDE 2,33 ARTTI
Toptan fiyat hareketlerini yansıtan ve 2025 Ocak ayında yüzde 2,83 artan Toptan Eşya Fiyatları İndeksi 2025 Şubat ayında yüzde 2,33 arttı.
Şubatta bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı yüzde 35,10, yıllık ortalama değişim oranı ise yüzde 48,61 oldu.
Şubat 2025'te toptan fiyatlarda bir önceki aya göre, kimyevi maddeler grubunda yüzde 8,91, gıda maddeleri grubunda yüzde 3,37, inşaat malzemeleri grubunda yüzde 2,29, madenler grubunda yüzde 1,77, işlenmemiş maddeler grubunda yüzde 1,11 ve yakacak ve enerji maddeleri grubunda yüzde 0,57 artış gözlenirken, mensucat grubunda fiyat değişimi olmadı.
Yıllık ortalama bazda 2025 yılı şubat ayı gruplar itibarıyla artışlar sırasıyla, inşaat malzemelerinde yüzde 95,42, mensucatta yüzde 71,77, kimyevi maddelerde yüzde 49,29, gıda maddelerinde yüzde 46,39, yakacak ve enerjide yüzde 39,52, işlenmemiş maddelerde yüzde 36,80, madenlerde yüzde 31,60 artış şeklinde gerçekleşti.