“Zekâ; tembellik ve sebat yüzünden, hoşa veya kolayına giden şeylerle ilgilenir. Bu alışkanlık, daima bilgilerimize sınır çizer ve tek kimse yoktur ki zekâsını gidebileceği yere kadar, götürmek zahmetine girmiş olsun.” François de La Rochefaucauld, Fransız yazar
Günümüzde yapay zekâ (YZ) teknolojileri, toplumsal hayatın hemen her alanında köklü değişimlere yol açmaktadır. Sağlık, eğitim, güvenlik, ulaşım gibi kritik alanlarda insanlara hizmet eden YZ sistemleri, artan bir hızla daha özerk hale gelmekte ve karar alma yeteneği kazanmaktadır. Bu gelişim, bir yandan toplumun farklı kesimlerine faydalar sağlarken, öte yandan yeni etik sorunlar ve riskler doğurmaktadır.
Yapay zekânın insan kontrolünden daha bağımsız çalışabilmesi için etik bir çerçevede geliştirilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, etik kurallardan yoksun yapay zekâ uygulamaları toplum üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bu makalede, etik yapay zekânın toplum üzerindeki etkileri ele alınarak, etik yapılarının önemi ve bu alanda yapılan çalışmaların katkıları üzerinde durulacaktır.
Yapay zekâ etiği, YZ sistemlerinin geliştirilmesinde bireysel haklar, mahremiyet, eşitlik ve önyargıdan arındırılmış bir yaklaşım sergilenmesi anlamına gelir. Bu etik çerçeve, yapay zekânın insan haklarına saygı duyan, adil ve şeffaf bir şekilde çalışmasını sağlar.
Etik bir YZ, toplumun genel refahını artırırken bireysel hakları ve değerleri gözetmelidir. Bu değerlerin sağlanması, YZ'nin potansiyel olarak özerk kararlar alma yeteneğine sahip olduğu bir gelecekte, toplumsal düzenin korunması adına büyük önem taşır.
Etik yapay zekâ, kamu güvenliğini, çevre korumasını, insan sağlığını iyileştirme gibi birçok fayda sağlar. Örneğin, sağlık sektöründe etik YZ uygulamaları hastalıkların daha hızlı teşhis edilmesine ve kişiye özel tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine olanak tanır.
Eğitimde, YZ destekli araçlar öğrencilerin bireysel öğrenme ihtiyaçlarına yanıt verirken, çevre alanında ise kaynakların daha verimli kullanılması ve olumsuz çevresel etkilerin azaltılması sağlanabilir. Tüm bu alanlarda etik yapay zekâ uygulamaları, bireylerin ve toplumun genel refahının artmasına katkıda bulunur.
Etik dışı yapay zekâ uygulamaları, bireylerin mahremiyetini ihlal edebilir, ayrımcılığı artırabilir ve toplumda önyargıları güçlendirebilir. YZ, birçok sektörde iş süreçlerini otomatikleştirerek verimliliği artırsa da, bu durum bazı işlerin ortadan kalkmasına ve çalışanların işsiz kalmasına yol açabilir. Ancak bu etkinin negatiften pozitife dönüşmesi için iş gücü piyasasının, çalışanların YZ teknolojilerine uyum sağlamasına yardımcı olacak şekilde evrilmesi gerekir.
