Vergi Denetim Kurulu bünyesindeki Risk Analizi Merkezi (RAM) tarafından yürütülen çalışma neticesinde elektronik sigara ile ilgili 300 milyon TL tutarında kayıt dışı ticaret tespit edildiği geçtiğimiz günlerde Anadolu Ajansı tarafından basına servis edildi. Bu konunun detaylarına bakmak lazım.
Türkiye’de e-sigaranın ithali, yurt içi satışı, reklamı, kargo işlemleri yasak. AB ülkeleri ve ABD’de de benzer yasaklayıcı tedbirler var. Ancak her ne hikmettir bilinmez, çok aleni bir şekilde pek çok yerde satılıyor. Bu konuda kamusal bir veri yok ama sigara firmaları tarafından yapılan çalışmalar neticesinde ülkemizde 8 milyon aktif e-sigara kullanıcısı olduğu biliniyor.
Bu düzeyde yasaklara rağmen ülkemizde ciddi rağbet gören ve ulaşımı pekala çok mümkün olan e-sigara ile ilgili olarak ilk etapta sorgulanması gereken konu, bu kadar ürün gümrüklerden nasıl Türkiye’ye geliyor? Bu açıdan gümrüklerin kevgire döndüğünü söylemek mümkün!
Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (III) sayılı listenin (B) cetveli tütün mamullerinin kapsamını belirliyor ancak e-sigara bu bölümde yer almadığı için ÖTV’ye tabi bir ürün değil. Yasaklı bir ürünün doğal olarak ÖTV tarifesine dahil edilmesi söz konusu olamaz. O halde Vergi Denetim Kurulu’nun 300 milyon TL tutarındaki kayıt dışı tespitine nasıl anlam yüklemek lazım!
Kanunen satılması yasak bir ürünü Hazine ve Maliye Bakanlığı bünyesindeki Vergi Denetim Kurulu mu denetlemeli yoksa ithali ve dahili satışı yasak olan ürüne yönelik Ticaret Bakanlığı mı denetlemeli? Kaotik bir atmosfer olduğu kesin ancak e-sigara ile ilgili ciddi bir denetim mekanizması olmadığı da bir gerçek.
Pekala ne yapılmalı?
Yasaklamaların veya aşırı ÖTV yükü koymanın caydırıcı olmadığı çok net ortada. Normal sigara üzerindeki KDV+ÖTV yükü yüzde 82 seviyesinde. Düşünün 80 TL sigara bedelinin doğrudan 65,6 TL’si vergi. Kalan 16,4 TL tutarın yaklaşık 12 TL’si üretim maliyeti ve kalan 4,4 TL üretici, pazarlama firması ve bayi arasında kalan brüt kar tutarı. Üretici firmanın tahmini brüt karı 2,5 TL. Yani 80 TL’ye satılan bir sigaradan üretici firma 2,5 TL yaklaşık brüt kar elde ediyor ve buna rağmen ciddi karlar oluşuyor. Şu sebeple anlatıyorum bunu, sigara sektöründe 1 TL bile çok büyük kar oluşması için yeterli.
Hal böyleyken milyonlarca e-sigaranın müthiş bir konforla satıldığı ve ÖTV, KDV, Kurumlar Vergisinin ödenmediği bir iklimdeki karı varın siz düşünün!
VDK’nın buldum dediği 300 milyon TL kayıtdışı tutarı, total e-sigara satışları içinde devede kulak. O halde ya e-sigaraya yönelik kağıt üzerindeki yasaklar kalkacak ve ÖTV, KDV, Kurumlar Vergisi alınmasının yolu açılacak veya Ticaret Bakanlığı samimi bir denetim yaparak bu ürünlerin satışının önüne geçecek.
