Kalaycı ustası Aziz Bartık ve kardeşi Yaşar Bartık, dedelerinden devraldıkları bu mesleği yaklaşık 70 derecelik sıcaklıkta icra ederek geçimlerini sağlıyorlar. Çırak yetişmeyen ve yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan bu meslek, 40 derecelik İzmir sıcağına çıktıklarında serinlediklerini söyleyen Bartık kardeşler için adeta bir yaşam biçimi haline gelmiş durumda.
Dışarısı 40 derece, burası 70 derece
Aziz Bartık, “Dışarıda hava 40 derece de olsa ben klimalı bir odaya girmiş gibi oluyorum,” diyerek mesleğin zorluğunu ve çalışma şartlarını özetliyor. İzmir’in tarihi Kemeraltı Çarşısı’ndaki 85 yıllık dükkanda çalışan Bartık kardeşler, bakır kapları kalaylayarak ekmek paralarını kazanıyor. Aziz Bartık, bu dükkanda babası ve dedesiyle birlikte toplamda 80-85 yıldır kalaycılık yaptıklarını belirtiyor. Baba Nazmi Bartık’tan kalma mesleği bugün hala sürdüren kardeşler, ‘Tarihe Saygı Yerel Koruma Ödülü’ne de layık görülmüş.
Meslek bizimle bitebilir
İzmir’de kalaycılık mesleğini sürdüren başka kimsenin kalmadığını söyleyen Yaşar Bartık, 16 yaşındaki yeğenlerinin bu işi yapmak istememesi durumunda mesleğin kentte tamamen sona ereceğini ifade ediyor. Bartık, “12 yaşında başladım, yaş 51… İşimizin gereği asitle uğraşıyoruz. Ocak başında, oldukça sıcak bir ortamdayız. Şimdi gençler böyle bir iş yapmak istemiyor doğal olarak. Biz ateşin karşısında durduğumuz için, çıktığımız zaman dışarısı bize serin geliyor,” diyor.
Semerci, hasırcı gibi meslekler de yok oluyor
Mesleğin zorluğu ve yeni neslin ilgi göstermemesi nedeniyle kalaycılığın yanı sıra semerci, hasırcı gibi mesleklerin de neslinin tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğuna dikkat çeken Yaşar Bartık, “Türkiye’de Gaziantep, Maraş, Urfa gibi şehirlerde kalaycılık yapılıyor. İzmir’de de bir tek biz yapıyoruz. Ölüm baki. Ben veya kardeşim vefat ettiğinde İzmir’de bu meslek bitti. 16 yaşındaki yeğenimiz yetişiyor şimdi; devam ettirirse ettirecek, ettirmezse dükkan kapandı, bitti,” şeklinde konuşuyor.
Bartık kardeşler, mesleği yaşatmak için mücadelelerini sürdürüyor ancak geleceğe dair belirsizlik, bu köklü zanaatın son temsilcileri olma ihtimalini de beraberinde getiriyor. Kalaycılık mesleği, modern çağın gereksinimleri ve genç neslin tercihlerine yenik düşerken, bu iki kardeş, zamana direnen son kalaycılar olarak İzmir’deki varlıklarını sürdürüyor.