Lebedos: İyonya’nın gizli hazinesi
İzmir’in Seferihisar ile Selçuk ilçeleri arasında, Ürkmez Köyü’nün yakınında yer alan Lebedos, antik İyonya’nın önemli ama az bilinen şehirlerinden biridir. Klasik dönem şairi Horatius’un “Terkedilmiş Köy” olarak tanımladığı bu kent, İyon göçü sırasında Helenler’in eline geçen ilk Anadolu şehirlerinden biri olarak tarihe geçmiştir. Ancak Lebedos, hem komşusu Myus ile birlikte diğer İyon kentlerinin gerisinde kalmış hem de Klasik dönemde sikke basmayan tek İyon kenti olmuştur.
Tarihçe:
Lebedos’un kuruluşu MÖ 7. yüzyıla kadar uzandığı tahmin edilmektedir. Bu dönemden önce, bölgede yapılmış olan bazı yüzey araştırmalarında Neolitik Çağ’a ait buluntulara rastlanmıştır. Antik İyonya Birliği’nin on iki üyesinden biri olan Lebedos, güneyden kuzeye sıralanan İyon şehirleri arasında yer almıştır. Ancak, iyi bir limana sahip olmaması, çevresindeki gelişmiş şehirlerin varlığı ve deniz ticaretinden pay alamaması gibi nedenlerle bu şehir, diğer İyon kentlerinden daha geri planda kalmıştır. MÖ 5. yüzyılda Attika-Delos Deniz Birliği’ne ödenen vergi miktarı zamanla düşmüştür.
Yerleşim ve Mimari:
Lebedos, 175 metre uzunluğunda, alçak ve kayalık bir yarımadada kurulmuştur. Yarımada, 201 metre genişliğindeki bir kara parçasıyla ana karaya bağlanmaktadır. Kentin akropolü, 61 metre yüksekliğindeki bir tepenin üzerindedir. İyi bir limanı olmaması, çevredeki gelişmiş şehirlerin etkisi ve deniz ticaretinden yoksun olması Lebedos’u önemli bir ticaret ve kültür merkezi olmaktan alıkoymuştur. Klasik dönemde sikke basmayan tek İyon kenti olmuştur. Helenistik dönemde ismi anılmayan kent, Kral Antigonos tarafından Teos topraklarına katılmak istenmiş, Lysimakhos ise halkı Ephesos’a yerleştirmiştir. Buna rağmen şehir, MÖ 226’da Mısır Kralı II. Ptolomaios’un egemenliğini kabul etmiş ve 60 yıl boyunca “Ptolemais” ismiyle anılmıştır. MÖ 2. yüzyılda Teos, Ephesos ve Myonnesos’dan kovulan Dionysos sanatçıları buraya yerleşmiş ve kentin kalkınmasına katkıda bulunmuştur.
Günümüz durumu:
Lebedos’ta arkeolojik araştırma yapılmadığından, geçmiş tarihi hakkında bilgi oldukça sınırlıdır. Günümüze ulaşan kalıntılar neredeyse yok denecek kadar azdır; yalnızca yarımadayı çevreleyen surların kalıntıları günümüze ulaşabilmiştir. Ayrıca, karşısındaki ana karada çanak çömlek parçaları ve duvar izlerine rastlanmıştır. Bir düz tepenin üzerinde büyük bir yapının temelleri de bulunmuştur.
Yakın geçmiş:
Lebedos, 1. derece sit alanı olarak ilan edilmiştir ve yeni yapılaşmaya izin verilmemektedir. Kütahya Üniversitesi’nin burada kazı çalışması yapması beklenmektedir. Kentin keşfedilmesinden önce, 1960'ların sonlarında "Kale" bölgesinde Demirören Grubu tarafından inşa edilmek istenen otel projesi yarım bırakılmış ve ruhsatı iptal edilmiştir. Bugün, Kısık Köyü olarak bilinen yarımada üzerinde bulunan bu antik kent, İyonya’nın 12 önemli kentinden biri olarak tarih sahnesinde yer almaktadır.
Seferihisar’ın yanında saklı bir tarih: Lebedos Antik Kentine nasıl ulaşılır?
Adres: Ürkmez Köyü, Seferihisar, İzmir, Türkiye'de yer almaktadır. Lebedos Antik Kenti, İzmir iline bağlı Seferihisar ilçesi ile Selçuk ilçesi arasında, Ürkmez Köyü’nün hemen yanında bulunan küçük bir tepenin üzerinde yer almaktadır.
Nasıl ulaşılır?
Lebedos’a ulaşmak için İzmir şehir merkezinden Seferihisar yönüne doğru yola çıkabilirsiniz. Seferihisar’dan Ürkmez Köyü’ne doğru ilerleyin. Ürkmez Köyü’nün yanındaki küçük tepe, antik kentin kalıntılarına ev sahipliği yapmaktadır. Seferihisar’dan Ürkmez Köyü'ne ulaşım özel araçla oldukça kolaydır; köy içindeki tabelaları takip ederek antik kente ulaşabilirsiniz.
Bu bölgede herhangi bir toplu taşıma seçeneği mevcut olmayabilir, bu nedenle özel araç kullanmanız önerilir. Ayrıca, bölgedeki yerel rehberlerden veya turizm danışmanlarından ek bilgi alabilirsiniz.