Klazomenai Antik Kenti: Ege'nin ilk şehircilik örnekleri ve zeytinyağı mirası
yonya'nın 12 kentinden biri olan Klazomenai Antik Kenti, Urla'nın Karantina Adası üzerinde yer alır. Bu antik kent, adanın karşısındaki Liman Tepe'den batıdaki Ayyıldız ve Cankurtaran tepeleri eteklerine kadar geniş bir alana yayılmıştır. Klazomenai'nin mezarlığı, Ayyıldız ve Cankurtaran tepeleri arasındaki batı kısmında ve Klazomenai-Hypkremnos-Erythrai antik yolunun geçtiği bölgede bulunur. Liman Tepe ise hem prehistorik hem de klasik dönemlere ait izler taşıyan önemli bir yerleşim alanıdır. Bu bölge, 1950 yılında Ekrem Akurgal tarafından keşfedilmiş, 1979'dan itibaren Güven Bakır tarafından sondaj kazılarına başlanmış ve 1980'den itibaren Hayat Erkanal tarafından kazılara devam edilmiştir. 2007 yılından bu yana kazılar Prof. Dr. Yaşar Erkan Ersoy tarafından yürütülmektedir.
Tarihçe ve kazı bulguları
Yapılan kazılarda, Klazomenai'nin Arkaik ve Klasik çağlar ile Geç Tunç Çağı'na ait tabakalar ortaya çıkarılmıştır. MÖ 3. binyıla tarihlenen Erken Tunç Çağı tabakasında, batı Anadolu'da ilk şehircilik örneklerine rastlanmaktadır. Liman Tepe'de MÖ 4. binyıla ait Kalkolitik Çağ izleri bulunmuştur. Liman Tepe, Ege sahilinin en eski ve uzun süreli yerleşim merkezi olarak bilinir.
Kazılarda, Erken Tunç Çağı'na ait bir saray yapısının kalıntıları ve 6 metre yüksekliğe ulaşan bir şehir suru ortaya çıkartılmıştır. Orta Tunç Çağı'na tarihlenen yuvarlak tek mekanlı evler, çok sayıda fırın ve ocak yerleri de bulunmuştur. MÖ 6. yüzyıla tarihlenen zeytinyağı işliği, bölgenin ekonomik önemini ortaya koymaktadır. Zeytin ve zeytinyağı üretimine dair buluntular, bu işliğin büyük ölçekli üretim yapmaya yönelik olduğunu göstermektedir. Kayalara oyulmuş 15 çukur, çeşitli işlevlere sahip işlikleri temsil eder.
Zeytinyağı üretimi ve ticaret
Klazomenai'de keşfedilen zeytinyağı işliği, günümüzde kullanılan teknolojinin 2600 yıl önce bu bölgede geliştirildiğini kanıtlamaktadır. İlk evrede, üretim yerel ihtiyaçları karşılamakta iken, ikinci evrede ihracat önem kazanmıştır. Klazomenai'ye özgü kuşak bezemeli amphoralar, zeytinyağı ve şarap depolama ve taşıma işlerinde kullanılmıştır. Bu, MÖ 6. yüzyılda kentin dış ticaretinin geliştiğinin bir göstergesidir. Klazomenai, Mısır'da Naukratis adlı bir ticaret merkezinin kurulmasına ve Karadeniz sahillerine yayılan İon kolonilerinin kuruluşuna katkıda bulunmuştur.
Unilever Komili firmasının katkılarıyla, Klazomenai'deki zeytinyağı işliğinin İlk Çağ Zeytinyağı Teknolojisi Müzesine dönüştürülmesi planlanmaktadır. Bu müze, bölgenin tarihsel ve teknolojik önemini vurgulayan önemli bir kültürel miras olacaktır.
Klazomenai Antik Kenti nerede ve nasıl ulaşılır?
Klazomenai Antik Kenti, Türkiye'nin İzmir iline bağlı Urla ilçesinde yer almaktadır. Antik kent, Urla'nın Karantina Adası üzerinde ve Liman Tepe bölgesinde bulunur. Aşağıda, bu tarihi mekâna nasıl ulaşabileceğiniz ve adres bilgileri hakkında detaylı bilgiler bulabilirsiniz.
Ulaşım bilgileri
-
İzmir merkez'den ulaşım:
- İzmir şehir merkezinden Urla'ya araçla gitmek için İzmir-Çeşme yolunu takip edebilirsiniz. İzmir'den Urla'ya yolculuk yaklaşık 35-40 dakika sürmektedir.
- Urla ilçesine ulaştıktan sonra, Karantina Adası'na ve Liman Tepe bölgesine yönlendiren tabelaları takip edebilirsiniz.
-
Toplu taşıma ile ulaşım:
- İzmir şehir merkezinden Urla'ya toplu taşıma ile gitmek isterseniz, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin otobüs seferlerini kullanabilirsiniz. Özellikle "200" numaralı otobüs, İzmir merkez ile Urla arasında sefer yapmaktadır.
- Urla'ya ulaştıktan sonra, Karantina Adası ve Liman Tepe'ye taksi ya da yerel ulaşım araçları ile geçiş yapabilirsiniz.
Adres bilgileri
- Klazomenai Antik Kenti
- Adres: Karantina Adası, İskele Mahallesi, Urla, İzmir, Türkiye
- Koordinatlar: (Yaklaşık olarak) 38.3333° N, 26.7170° E
Klazomenai Antik Kenti, bölgenin tarihi ve arkeolojik zenginliklerini keşfetmek isteyen ziyaretçiler için önemli bir yerleşim alanıdır. Antik kente ulaşım oldukça kolaydır ve Urla'nın güzel manzaraları eşliğinde keyifli bir ziyaret deneyimi sunar.
