Nesli tehlike altında olan orfoz balığının korunması için yapılan su altı görüntüleme çalışmaları, popülasyonda umut veren sonuçlar ortaya koyuyor.
İzmir'in Karaburun ilçesi açıklarında, nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan orfoz balığının korunmasına yönelik su altı görüntüleme çalışmaları devam ediyor. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi (İKÇÜ) Su Ürünleri Fakültesi bilim insanları, dalgıçlar ve ticari balıkçılarla yapılan anketler sayesinde, orfoz popülasyonunda kayda değer artışlar gözlemlendi.
Umut verici veriler ve projenin detayları
İKÇÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tuğçe Şensurat Genç, "Bu yılki veriler, geçen yıla göre bile bir artış gösteriyor. Bu durum, türün avlanmasının tamamen yasaklanmasının olumlu etkisiyle açıklanabilir" dedi. Akdeniz'de besin zincirinin üst basamaklarında yer alan orfoz balığının yayılım alanlarını tespit etmek amacıyla gerçekleştirilen proje, Yemli Uzaktan Su Altı Video Kaydı (BRUNS) yöntemiyle yürütülüyor. Proje çerçevesinde her ay belirlenen noktalara dalgıçlar tarafından yerleştirilen kameralarla yaklaşık 20 saatlik görüntü kaydediliyor.
Çevreye duyarlı yaklaşım
Proje, Birleşik Krallık'taki The Rufford Vakfı tarafından destekleniyor. Doç. Dr. Genç, "Görüntüleme çalışmaları dışında dalış merkezleri ve ticari balıkçılarla anketler de yapıyoruz. Bu veriler, orfozun boy ve kilo gibi gelişimlerini analiz etmemizi sağlıyor" dedi. Orfozun ekosistem üzerindeki önemi vurgulandı; türün yalnız yaşadığı ve yaşam alanını sahiplendiği bilgisi paylaşıldı.
Doç. Dr. Genç, "Proje başladığımız Şubat 2024’ten bu yana her ay veri elde ediyoruz. Bugünkü kaydımızda 3'ü 1 metreye yakın olmak üzere 10 orfoz görüntüledik" şeklinde bilgi verdi.
Koruma ve farkındalık
Orfoz balığının avcılığı, 2016 yılında yasaklanmış ve bu yasağın süresi 2028 yılına kadar uzatılmıştır. Bu yasaklar ve farkındalık artışı, popülasyon üzerinde olumlu bir etki yarattı. Dalış eğitmeni Hamdullah Aras, "Karaburun ve çevresinde 10-12 yaşındaki orfozları gözlemliyoruz. Koruma altında olduğunda, aynı balığın yıllarca aynı bölgede kalabildiğini görüyoruz" dedi.
Dünya Doğayı Koruma Birliği tarafından 2004'te kırmızı listeye alınan orfoz, Akdeniz ülkeleri tarafından koruma altına alınmıştır. Yavaş büyümesi ve eşeyli yaşaması nedeniyle popülasyonun azalmasında önemli etkenler arasında yer alıyor.