Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği (TMMOB) Makine Mühendisleri Odası Başkanı Yunus Yener, “Özellikle ticari taşıtlarda; hız sınırlayıcıların aktif hale getirilmesi, ayar ve denetimlerin uygun değerlerde ve gerektiği biçimde yapılması, araç muayenelerinde hız sınırlandırıcı donanımlarla ilgili kusurların 'ağır kusur' olarak acilen düzenlenmesi gerekir. Hız konusundaki ilk ve öncelikli önerimiz, hatalı olan hız sınırı artırımı kararının geri çekilmesi, eski hız limitlerine geri dönülmelidir” dedi.
Ankara'nın Polatlı ilçesi yakınlarında Ağrı Seç Turizm'e ait yolcu otobüsünün köprü ayağına çarpması sonucu dokuz kişi öldü, 27 kişi yaralandı.
Ankara Valisi Vasip Şahin, kazayla ilgili dikkat çeken ifadeler kullandı. Şahin katıldığı canlı yayında “Fren izi yok, uyuma sonucu olabilir diye yorumda bulundu teknik arkadaşlar. İlerleyen saatlerde tam sebebi ortaya çıkarılacaktır. Otobüs şoförünün de ölen yolcular arasında olduğu bilgisi var” dedi.
Ankara Batı Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan soruşturma kapsamında kazaya ilişkin bilirkişi heyeti tarafından hazırlanan ön raporda otobüste teknik arıza ve kusurun bu aşamada görülmediği, kazada ölen şoför Çetin Karayel'in, şerit izleme ve değiştirme kurallarına riayet etmediği ve doğrudan kazaya etkisinin olduğu belirtildi.
“Sıfır ölüm hedefi yakalanabilir”
9 Ağustos’ta saat 05.00 sıralarında meydana gelen kazada otobüsün köprü kolonuna çarpması ihmaller olabileceğini gündeme getirdi.
TMMOB Makine Mühendisleri Odası Başkanı Yunus Yener yaptığı yazılı açıklamada, “Bu kazanın, tıpkı daha öncekiler gibi, yanlış ulaşım politikaları, ihmaller ve denetim yetersizlikleri nedeniyle olduğunu bir kez daha vurgulamak isteriz. Türkiye’de otobüs kazalarındaki ölüm sayısı Almanya’nın 18,5 katı, 550 milyon nüfuslu AB’nin 2,3 katıdır. Özellikle otobüs yolculuğunda hedef 'sıfır ölüm' olmalıdır ve bu tutturulması zor bir hedef değildir. Alınacak basit önlemlerle bile ölüm oranı ciddi oranda azaltılabilir, daha kapsamlı önlemler ile de 'sıfır ölüm' hedefinin yakalanabilir olduğunu düşünüyoruz” dedi.
Sürücülerin sorumluluk zincirinin en son ve en zayıf ama ceza alan tek unsur olduğunu dile getiren Yener, kamusal bir görev olan toplu taşıma (otobüs, servis araçları) sürücülerinin çalışma şartları yeniden düzenlenmesini ve sıkı bir denetim getirilmesini vurguladı.
“Emniyet kemeri algılayıcı teknoloji kurulmalı”
“Son birkaç kazadaki sürücü uykusuzluğundan kaynaklı kazalar, bu alanda yeni düzenlemeler yapılmasının elzem olduğunu göstermektedir” diyen Yener, kazalarda sorumluluğu bulunan, kazaları kaçınılmaz kılan sistemin değiştirilmesine dikkat çekti:
“Sürücü dışındaki sorumluların da ceza alacağı ortamın sağlanması, caydırıcılık ve kurallara uyulmasının sağlanması bir zorunluluktur. Yeni otomobillerde zorunlu hâle gelen birçok güvenlik önleminin (otonom araç teknolojilerinin önemli unsurları, şerit takip, takip mesafesi, sürücü uyku algılayıcı vb.) otobüslerde de zorunlu hale getirilmesi ile insanlarımızın hayatlarını kaybetmelerinin önüne geçilebilir. Yine basit bir önlem olarak; yolcuların seyir hâlinde iken emniyet kemerlerini kullanmalarını zorunlu hâle getirecek 'emniyet kemeri algılayıcı' teknolojisinin kullanımı ile sayısız hayat kurtarılabilir. Orta vadede ise şehirlerarası toplu taşımada kullanılan tüm araçları ve sürücülerini, kamera takibi ile desteklenen 'araç takip sistemleri' ile anlık takip ederek, kurallara uyulmasını denetleyecek ve kazalar olmadan önleyici merkezi bir sistemin kurulmasını, günümüz teknolojik imkânlarında hayal olarak görmediğimizi belirtmek isteriz.”
Ne gibi önlemler alınmalı? Hangi düzenlemeler yapılmalı?
Makine Mühendisleri Odası Başkanı Yunus Yener, yolcu otobüslerinde güvenli yolculuk için şu önerileri sıraladı:
Hız konusundaki ilk ve öncelikli önerimiz, hatalı olan hız sınırı artırımı kararının geri çekilmesi, uzun araştırmalar sonucunda trafik güvenliği açısından belirlenen optimum hız sınırlarına, yani eski hız limitlerine geri dönülmeli
Şerit disiplini ve takip mesafesi denetimlerinin yapılmalı
- Özellikle ticari taşıtlarda; hız sınırlayıcıların aktif hale getirilmesi, ayar ve denetimlerin uygun değerlerde ve gerektiği biçimde yapılması, araç muayenelerinde hız sınırlandırıcı donanımlarla ilgili kusurların 'ağır kusur' olarak acilen düzenlenmesi gerekli,
- Hız sınırlayıcıları, iki yönlü yollarda kamyonlarda 85 kilometre/saat, otobüslerde 80 kilometre/saat; bölünmüş yollarda kamyonlarda 85 kilometre/saat, otobüslerde 90 kilometre/saat; otoyollarda ise kamyonlarda 90 kilometre/saat, otobüslerde 100 kilometre/saat olarak yeniden ayarlanmalı ve denetimlerin sürekliliği sağlanmalı,
- Karayolları Trafik Kanunu’nun günün şartlarına uygun ve trafik güvenliğini gözetecek şekilde yeniden düzenlenmesi, hız sınırı aşımı ile hız sınırlayıcı ekipman sökümü/iptalinin asli kusurlar arasında sayılması gerekir,
- Takograf denetimleri etkin şekilde yapılmalı, yönetmeliklerde belirtildiği gibi sürücünün son 28 günlük çalışmaları ve takograf manipülasyonları kontrol edilmeli, trafik denetim ekiplerinin bu kontrolleri hızlı ve güvenli yapabilmeleri için gerekli olan takograf veri indirme cihazları ve analiz yazılımları en kısa sürede temin edilmeli,
- Yolcu ve yük taşımacılığında, deniz ve demiryolu taşımacılığına ağırlık veren, ayrıca toplu taşımacılığa öncelik veren bir Ulaşım Master Planına ihtiyaç vardır. Enerji verimliliği temelinde yolcu taşımacılığında demiryolu/raylı taşımacılığa öncelik verilmeli ve 'Gece Trenleri' (Anadolu Ekspresi, Mavi Tren gibi) seferleri artırılmalı,
- Standardı düşük olan devlet ve il yollarında kritik noktaların iyileştirilmesi, ağır tonajlı trafiğin denetlenmesi, gerekirse trafik güvenliği açısından ağır tonajlı trafiğe uygun olan yeni güzergâhlar belirlenmesi, sık sık ve 7/24 saat ağırlık kontrolü yapılması gerekir,
- Araç muayene istasyonlarındaki kontrol ve uygulamalar gözden geçirilerek Avrupa ülkeleri standartlarına uygun duruma getirilmeli,
- Yeni bir mevzuat düzenlemesi yapılmalı ve ticari araçların periyodik bakım, enerji tasarrufu, sürücü eğitimi, güvenli bakım ve parça kullanımı gibi konularda Makina Mühendisleri Odası (MMO) tarafından eğitilerek belgelendirilmiş 'Araç Teknik Denetim Mühendisleri'ne denetim yetkisi verilmeli ve ticari araçlar iki muayene arasında en az üç kez özel olarak kamusal denetimden geçirilmeli.
