Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Türkiye genelinde 2025 yılı sonuna kadar uygulanacak Depozito Yönetim Sistemi (DYS) için hazırlıklara başladı. Bu sistem, Almanya’daki modelin Türkiye’ye uyarlanmış bir versiyonu olarak hayata geçiyor ve sıfır atık hareketine önemli bir katkı sağlıyor. Yıl sonuna kadar 81 ilde uygulanacak depozito sistemi ile tüketicilere, üzerinde depozito logosu bulunan ambalajlar için depozito bedeli ödenecek.
Depozito Yönetim Sistemi (DYS) nedir?
Depozito Yönetim Sistemi, belirli bir depozito bedelinin alınarak piyasaya sürülen ürünlerin, tüketimi sonrası iade edilmesi ve bedelin geri ödenmesi üzerine kuruludur. Bu sistem, ambalajların kaynağında ayrıştırılmasını, geri dönüşüm değerlerinin artmasını, doğal kaynakların korunmasını ve enerji sarfiyatının azalmasını hedeflemektedir. Ayrıca, 2053 Net Sıfır Emisyon hedefi doğrultusunda karbon emisyonlarının düşürülmesine de katkı sağlamayı amaçlamaktadır.
DOA uygulaması ile depozito iade süreci
Tüketiciler, depozito iadelerini mobil uygulama üzerinden gerçekleştirecekler. Android ve iOS cihazlarına ücretsiz olarak indirilebilen DOA (Depozito Olan Ambalaj) mobil uygulaması, karekod okutma yöntemiyle çalışan iade makinelerinde kullanılarak, iade edilen ambalajların depozito bedelini e-cüzdanda biriktirecek. Bu bakiye, QR kod özelliğiyle anlaşmalı restoran ve marketlerde harcanabilecek. Ayrıca, Türkiye Emlak Katılım Bankası altyapısı üzerinden tüm finansal işlemler yapılacak ve biriken bakiyeler banka hesaplarına da transfer edilebilecek.
Ülke genelinde uygulama yaygınlaşacak
Depozito Yönetim Sistemi’nin pilot uygulaması Sakarya'da başlatıldı ve 2025 yılı sonuna kadar ülke genelinde her il ve ilçede uygulanmaya başlanacak. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Türkiye Çevre Ajansı (TÜÇA) tarafından yönetilen sistem, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) işbirliğiyle uygulanacak.
Hedef: Yıllık 25 milyar ambalajın geri kazanımı
Depozito yönetim sistemi ile yıllık yaklaşık 25 milyar adet ambalajın toplanması hedefleniyor. 2023 itibarıyla 22 milyar içecek ambalajı üzerine depozito logosu işaretlendi ve bu ambalajlar, uygulama kapsamında geri dönüşüm için toplama süreçlerine dahil olacak.
Kazanç ve ekonomik katkı
Uygulamanın ülke ekonomisine yıllık yaklaşık 520 milyon Euro katma değer sağlaması bekleniyor.
Hangi ambalajlar depozito kapsamına alınacak?
Cam, plastik ve alüminyumdan yapılan 0,1 ile 3 litre arasındaki tek kullanımlık içecek ambalajları zorunlu depozito kapsamına alındı. Depozito logosu taşıyan bu ambalajlar için depozito bedeli ödenecek.
