Dünya Sağlık Örgütü’nün küresel acil durum ilan ettiği maymun çiçeği virüsü hakkında uzmanlardan önemli uyarılar geldi. Virüsten korunmak için hijyen ve temas kurallarına dikkat edilmesi gerekiyor.
Maymun çiçeği virüsü
İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatma Bozkurt, maymun çiçeği virüsünün bulaşma yolları ve korunma yöntemleri hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Virüsün doğrudan temas yoluyla bulaştığını belirten Bozkurt, enfekte olan kişi veya hayvanlarla temastan kaçınılması gerektiğini vurguladı. Ayrıca et veya hayvansal gıdaların iyi pişirilmesi, çiğ tüketilmemesi ve hijyen kurallarına uyulması gerektiğine dikkat çekti.
Virüsün tarihçesi ve yayılımı
Maymun çiçeği virüsü ilk olarak 1958 yılında Danimarka'da deney hayvanlarında tespit edildi. Virüs, Afrika kıtasında ve diğer bölgelerde zaman zaman küçük çaplı salgınlara yol açtı. 2022'de 80 bin vakaya ulaşarak yeniden gündeme gelen virüs, özellikle ABD, Brezilya, İspanya ve Fransa gibi ülkelerde yaygın görüldü. Prof. Dr. Fatma Bozkurt, ABD'de 33.191, Brezilya'da 11.212, İspanya'da 8.084 ve Fransa'da 4.272 vaka bildirildiğini belirtti. Bu 10 ülke, küresel vaka sayısının yüzde 81'ini oluşturuyor.
Bulaşma yolları ve belirtileri
Maymun çiçeği virüsü, enfekte hayvanların veya insanların cilt lezyonları, vücut sıvıları veya solunum damlacıklarıyla doğrudan temas yoluyla bulaşıyor. Prof. Dr. Bozkurt, “Virüs hem hayvanlardan insanlara hem de insanlardan insanlara geçebilir. Enfekte kişilerin dokunduğu yüzeyler veya nesneler aracılığıyla dolaylı olarak da yayılabilir” dedi. Hastalığın belirtileri genellikle ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, lenf bezlerinde şişme, yorgunluk, üşüme ve titreme gibi semptomlarla ortaya çıkıyor. Bu belirtilerin fark edilmesi durumunda, acilen bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekiyor.
Korunma yöntemleri nelerdir?
Prof. Dr. Fatma Bozkurt, maymun çiçeği virüsünden korunmak için şu önerilerde bulundu:
- Enfekte hayvanlar ve kişilerin temasından kaçınılmalı.
- Et veya hayvansal gıdalar iyi pişirilmeli, çiğ tüketilmemeli.
- Eller sık sık ve doğru bir şekilde su ve sabunla yıkanmalı.
- Virüsle enfekte olma ihtimali olan kişilerle temas edilmemeli.
- Güvenli cinsel ilişkide bulunulmalı ve kondom kullanılmalı.
- Kalabalık ortamlarda maske takılmalı.
- Sık dokunulan yerler temizlenmeli ve dezenfekte edilmeli.
- Virüsle enfekte kişilere bakım verirken kişisel koruyucu ekipman kullanılmalı.
- Bağışıklık sisteminin güçlü tutulması için iyi uyku, dengeli beslenme ve stres yönetimi önemlidir.
- Virüsün sık görüldüğü bölgelere seyahat edilecekse sağlık önlemleri daha dikkatli alınmalı.
Çiçek aşısının koruyucu etkisi
Maymun çiçeği virüsüne karşı özel bir aşı bulunmamakla birlikte, çiçek aşısının virüse karşı koruyucu etkisi olduğu biliniyor. Ancak çiçek hastalığının 1980 yılında eradike edilmesi nedeniyle çiçek aşısı güncel aşı takvimlerinde yer almamaktadır. Çiçek aşıları sadece bilimsel araştırmalar kapsamında kullanılmaktadır.
Belirtiler görülürse ne yapılmalı?
Maymun çiçeği virüsü ile enfekte olan hayvan veya insanla temas sonrası nefes almada zorluk, yeni başlayan veya kötüleşen göğüs ağrısı, boyun tutulması, uykuya meyil, konuşmada veya hareket etmede zorluk, bilinç kaybı ya da nöbet gibi şikayetler ortaya çıkarsa, hemen en yakın sağlık kuruluşunun acil servisine başvurulmalıdır. Uzmanlar, hijyen kurallarına dikkat ederek ve önerilen önlemleri alarak virüsten korunmanın mümkün olduğunu belirtiyor.
