Yaşar Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Cüneyt Tüzün, 30 Ekim 2020’de Samos açıklarında meydana gelen ve İzmir’de büyük yıkıma neden olan depremin ardından önemli uyarılarda bulundu. Tüzün, “618 bina ağır hasarlı olarak kayıtlara geçti. Başka bir ifadeyle 727 bina kullanılmaz hâle geldi. Bu rakam Bornova sınırları içindeki bina sayısı düşünüldüğünde bu bölgedeki toplam binaların 0.003 oranına karşılık gelmektedir. Bu oran tüm İzmir’deki binalar için yaklaşık olarak kabul edilmesi durumunda ise tüm İzmir için 6 bin 600 adet olarak kaşımıza çıkmaktadır” dedi.
Dört yıl önce Samos açıklarında meydana gelen 6.9 büyüklüğündeki deprem, şehirde 118 can kaybına ve 727 binanın yıkılmasına yol açtı. Cumhuriyet’in haberine göre Tüzün, İzmir’in deprem potansiyelinin yüksek olduğuna dikkat çekerek, yerel yönetimlerin iş birliği yapması gerektiğinin altını çizdi.
Dr. Tüzün, 30 Ekim 2020 depreminde dokuz binanın göçtüğünü, 100 binanın acil yıkımına karar verildiğini ve 618 binanın ağır hasar aldığını belirtti. Depremin ardından yapılan değerlendirmelerde, İzmir genelinde deprem riski düşük olan bölge sayısının neredeyse yok denecek kadar az olduğunu vurguladı.
21 diri fay ve yüksek risk
İzmir çevresinde 6.0-7.0 büyüklüğünde deprem yaratma potansiyeline sahip 21 fay bulunduğunu ifade eden Dr. Tüzün, “Bu faylar, İzmir’i etkileyecek bir deprem yaratma olasılığı açısından oldukça yüksek risk taşımaktadır” dedi. Geçmiş depremlerin analizi, bölgedeki depremselliğin devam ettiğini gösteriyor. İzmir Körfezi çevresindeki ilçeler, özellikle riskli alanlar arasında.
Tüzün, 30 Ekim 2020 depreminden bu yana yapılan çalışmalara da değindi. “AFAD ve yerel yönetimler tarafından çeşitli çalışmalar yapılmış olsa da uygulamaya geçilemedi,” dedi. 1999 yılında tamamlanan İzmir Deprem Master Planı'nın ardından aynı sorunların tekrar yaşandığını belirtti.
Bina güvenliği: Alınması gereken önlemler
İzmir’deki binaların depreme dayanıklılığı konusunda da önemli bilgiler veren Dr. Tüzün, bireylere konut alırken dikkat etmeleri gereken noktaları sıraladı. İnşaat mühendisinin ve firmanın tecrübesinin sorgulanması gerektiğini belirtti. Ayrıca, “Binaların deprem tasarımı ile ilgili belgeler ilgili belediye arşivlerinden kontrol ettirilmelidir” ifadesini kullandı.
Olası senaryolar: Depremde kaybın boyutu
Benzer büyüklükte bir depremin İzmir merkezine yakın bir fayda meydana gelmesi durumunda, can kaybı ve ekonomik kaybın çok ağır olabileceğini söyledi.
“Depremler her an olabilir, hazırlıklı olmak şart” diyen Dr. Tüzün, merkez üssü İzmir kent merkezi olan olası bir depremde oluşabilecek tabloya değindi.
Tüzün, “Benzer büyüklükte bir deprem İzmir merkezine yakın faylardan birinde örneğin İzmir ya da Bornova faylarında meydana gelirse, tablo gerek can kaybı gerekse ekonomik olarak çok ağır olacağı açıktır” dedi.
