TBMM Dış İşleri Komisyonu’nda kabul edilen ve Türkiye ile Sudan Cumhuriyeti arasındaki Ticaret ve Ekonomik Ortaklık Anlaşması çerçevesinde çok sayıda hayvan, et, arpa, yulaf, buğday, sarımsak ve yumurta gibi zorunlu tüketim besinlerinin ithaline karşın Türkiye’den Sudan’a Fok ve balina eti ihracı yapılacak. İki ülke arasındaki ticari anlaşmayı değerlendiren Prof. Dr. Harun Uysal, Türkiye’de hayvancılığın bitme noktasına geldiğine işaret ediyor.
İstanbul Milletvekili Numan Kurtulmuş’un Türkiye Cumhuriyeti ve Sudan Cumhuriyeti arasındaki Ticaret ve Ekonomik Ortaklık Anlaşmasının onaylanmasının uygun bulunduğuna ve anlaşmanın eklerine ilişkin değişiklilerin Cumhurbaşkanında doğrudan onaylanmasına dair yetki verilmesine ilişkin kanun teklifi ve Dışişleri Komisyonu raporuna göre, 50 bin büyükbaş, 2 bin küçükbaş, 8 bin ton et, 2 bin ton tereyağı, 2 milyon adet yumurta, 500 ton bal, 5 bin ton patates, 5 bin ton domates, bin ton sarımsak, 2 bin ton üzüm ve her birinin 5 milyar ton olmak kaydıyla buğday, arpa, yulaf, mısır, 2 bin ton da buğday unu ithal edilecek. Bunun karşılığında ise Sudan’a fok ve balina eti ihraç edilecek.
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi ve Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Harun Raşit Uysal, ise bu anlaşmayı “Tarım ve Orman Bakanlığı at, eşek, katır etlerini yasaklıyor ama Sudan’a da fok, balina eti ithalatı yapılacak. Akdeniz, Karadeniz, Ege ve Marmara Denizi’nde balina ve fok balığı yetişiyor mu bilemiyorum” söylemiyle yorumladı.
Listede sakatat ayrıntısı
Türkiye’nin Sudan’la arasındaki anlaşmada ithalatın kapıları yeniden aralanırken bu listede ayrıca 500 ton at, eşek, katır veya bardo etleri, 500 ton sığır, domuz, koyun, keçi, katır, eşek veya bardoların yenilen sakatı da bulunuyor. Birçok ülkede gerçekleşen ithal ürünlerin yanı sıra bu defa Sudan ile gerçekleşen ithalat anlaşması, İzmir Ziraat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi Uysal’ın de eleştirilerine hedef oldu. Dr. Uysal, ithalatı değerlendirirken “Bu durum Türkiye’nin hayvancılık konusunda bitme noktasına geldiğini göstermesi açısından son derece önemli. Yüksek maliyetler, yüksek faizler, yüksek kur ve yüksek et fiyatları özellikle sütçülüğü bitirdi. Et fiyatı yüksek süt fiyatı düşük olduğu için de doğurgan inekler kasaba gitti ve böylece ülkenin hayvan varlığı azaldı” ifadesine yer verdi.
Et açığında Sudan hamlesi
Uysal, 2008 yılından bugüne büyüyen ekonomik açmazın getirdiği et açığının Sudan’dan et ithal edilerek çözülmesi hamlesine karşın şöyle konuştu, “İki bin sekiz yılından beri gelen bu sorun kartopu gibi gittikçe büyüdü ve sonunda et açığını karşılamak için Sudan’dan et, canlı hayvan ve süt ürünleri ithalatının önü açıldı. Halbuki 2008 yılından itibaren üretim odaklı bir politika izlenseydi bugün Sudan ve diğer ülkelerin üreticisinin cebine konan milyar dolarlar bizim hayvan yetiştiricisinin eline sayılacaktı.”
Bitkisel ürün ithali
İZMO Yönetim Kurulu Üyesi Uysal, ‘Bağ bozumu şenliklerinin bağ katliamına döndüğünü de eleştirdi. Uysal, “Et, canlı hayvan ve süt ürünlerinin yanı sıra bitkisel ürünlerin ithal edilmesi de dikkatlerden kaçmıyor. Anadolu, üzümün anavatanıdır Birçok üzüm çeşidi, yine bu coğrafyadan ihraç olmuştur. Yüksek maliyetlerin yanında iklim değişikliğinde üreticilerin bağlarını bozmaya itti. Bağ bozumu şenlikleri ise giderek bağ katliamına döndü. Oysaki üzümde Türkiye’nin rakipleri İspanya, İtalya, Fransa tam tersini yapıyor ve üzüme büyük destekler sağlayıp milyarlarca dolarlık ihracat yapıyorlar” eleştirisini yaptı.
Karşılığında balina ve fok eti
Uysal, Sudan’dan ithal edilen bunca üründen sonra karşılığında da Türkiye’den Sudan’a fok ve balina etinin ihraç edildiğine yönelik şunları söyledi:
“Öte taraftan anlaşmaya göre, Türkiye de Sudan’a indirilmiş vergi tarifesi ile balina, fok, papağan ve bazı diğer hayvanları ihraç edecek. Akdeniz, Karadeniz, Ege ve Marmara Denizlerinde balina, fok balığı yetişiyor mu bilmiyorum.”
