Diyabet, çocuklar arasında giderek yaygınlaşan bir sağlık sorunu haline geliyor. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi'nden Doç. Dr. Sebahat Yılmaz Ağladıoğlu, Tip 1 diyabet ile ilgili kritik bilgiler sunuyor. İşte çocuklarda diyabetin belirtileri ve risk faktörleri.
Tip 1 Diyabet: Yaşam boyu insülin kullanımı gereken bir hastalık
Tip 1 diyabet, pankreasın adacık hücrelerinin otoimmün hastalık nedeniyle zarar görmesi sonucu insülin üretiminin tamamen durduğu bir durumdur. İnsülin, kan şekerini düzenlemek için yaşamsal öneme sahip bir hormondur. İnsülin eksikliği, hücrelerin enerji için glukozu kullanamamasına ve dolayısıyla yüksek kan şekeri seviyelerine neden olur. Bu durum genellikle çocukluk ve genç yaşlarda görülse de, her yaşta ortaya çıkabilir. Tip 1 diyabet, ömür boyu insülin kullanımını gerektiren bir yaşam biçimidir.
5-14 yaş arası çocuklar daha fazla risk altında
Son yıllarda Türkiye'de Tip 1 diyabet vakaları artış göstermiştir. Sağlık Bakanlığı'nın verilerine göre, ülkede yaklaşık 20.000 çocuk ve genç bu hastalıkla yaşamaktadır. Bu sayı, dünya genelindeki artış trendiyle paralellik göstermektedir. Özellikle 5-14 yaş grubundaki çocuklarda daha sık görülmektedir.
Tip 1 Diyabetin en belirgin semptomları
Doç. Dr. Sebahat Yılmaz Ağladıoğlu, Tip 1 diyabetin çocuklarda genellikle ani belirtilerle ortaya çıktığını belirtiyor. İşte en yaygın semptomlar:
- Aşırı Susama ve Sık İdrara Çıkma: Çocuklar sürekli su içme ihtiyacı duyabilir ve gece sık sık tuvalete gitme gereği hissedebilir. Ayrıca, tuvalet eğitimi tamamlanmış çocuklarda gece veya gündüz alt ıslatma problemleri yaşanabilir.
- Aşırı Yorgunluk: Enerji eksikliği ve halsizlik belirtileri görülebilir.
- Açıklanamayan Kilo Kaybı: İnsülin eksikliği nedeniyle vücut, enerji sağlamak için yağ ve kas dokularını kullanabilir.
- Bulanık Görme: Yüksek kan şekeri seviyeleri göz merceğinde şişmelere yol açabilir.
- İştah Artışı: Vücut, enerji eksikliğini gidermek için daha fazla yemek yeme ihtiyacı hissedebilir.
Risk faktörleri ve erken teşhis
Tip 1 diyabetin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bazı risk faktörleri şunlardır:
- Genetik Yatkınlık: Ailede Tip 1 diyabet öyküsü olan çocuklar daha yüksek risk altındadır.
- Otoimmün Hastalıklar: Vitiligo, Çölyak veya Hashimoto gibi diğer otoimmün hastalık öyküsü, Tip 1 diyabet riskini artırabilir.
- Çevresel Faktörler: Viral enfeksiyonlar ve beslenme alışkanlıkları, hastalığın ortaya çıkışında etkili olabilir.
Erken teşhis, Tip 1 diyabetin hızlı ilerleyişini ve ketoasidoz gibi hayati tehlike oluşturabilecek durumları önlemek için kritik öneme sahiptir. Ebeveynler ve öğretmenler, belirtileri fark etmek ve şüpheli durumlarda derhal sağlık profesyoneline başvurmak konusunda dikkatli olmalıdır.
Tedavi seçenekleri ve yönetim
Tip 1 diyabetin kesin bir tedavisi bulunmamakla birlikte, hastalık yönetimi mümkündür. Tedavi genellikle şunları içerir:
- İnsülin Tedavisi: Vücudun ihtiyacı olan insülini sağlamak için düzenli enjeksiyonlar veya insülin pompaları kullanılır.
- Kan Şekeri İzleme: Kan şekeri seviyelerinin düzenli olarak ölçülmesi, tedavi planının etkinliğini sağlamak için kritik öneme sahiptir. Sürekli glukoz ölçüm sistemleri bu süreçte yardımcı olabilir.
- Diyet ve Egzersiz: Sağlıklı beslenme ve düzenli fiziksel aktivite, kan şekeri kontrolüne katkıda bulunur.
Diyabet bilincini artırmak şart
Tip 1 diyabet, çocukluk çağında sık rastlanan bir sağlık sorunudur. Erken teşhis ve etkili bir tedavi planı ile çocuklar sağlıklı bir yaşam sürdürebilir. Toplumun bilinçlendirilmesi, ailelerin belirtiler konusunda dikkatli olması ve sağlık politikalarının diyabetli çocuklar için uygun tedavi ve teknolojiler sunması büyük önem taşımaktadır.
