Türkiye, 2022'de 245 milyon dolar dış ticaret fazlası verirken, 2024 yılı sonunda 895 milyon dolar dış ticaret açığıyla karşılaştı. Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Erkan Zandar, Türkiye'nin ihracatının yedi yıl öncesine gerilediğini belirtti. Zandar, ayakkabı, saraciye, mamul deri ve kürkler gibi alt sektörlerde büyük kayıplar yaşandığını vurguladı.
İhracat kaybı hangi alt sektörlerde yaşandı?
Ege İhracatçı Birlikleri'nde düzenlenen toplantıda Zandar, 2023’te 1 milyar 858 milyon dolar olan deri ve deri mamulleri ihracatının 2024'te %18’lik bir düşüşle 1 milyar 526 milyon dolara gerilediğini açıkladı. Ayakkabı ihracatında %22'lik kayıp yaşanırken, deri ve kürk konfeksiyon ihracatında %18, saraciye ürünlerinde ise %12 oranında düşüş görüldü.
Enflasyonun döviz kuru üzerindeki etkisi
Erkan Zandar, 2021 yılında başlayan faiz indirimi süreciyle döviz kurlarındaki artışın enflasyon karşısında geride kaldığını söyledi. 2022'de enflasyon %65’e yükselirken döviz kurları %41,7 oranında arttı. 2024’te ise enflasyon %45 seviyesinde kalırken, döviz kuru sadece %20 oranında yükseldi. Zandar, "2023 yılına gelindiğinde enflasyondaki artış yüzde 64,7 olurken, dolar kurundaki artış yüzde 57 oldu. 2024 yılında enflasyondaki yüzde 45 iken, dolar kuru yüzde 20 arttı. Son üç yılda enflasyon karşısında döviz kuru yüzde 48 eridi. Mevcut durumda rakiplerimize göre yüzde 50 civarında daha pahalı konumdayız. Bu da ihracat rakamlarımızda çok net kendisini gösteriyor. 1 Ocak 2022 yılından günümüze döviz kuru enflasyon kadar artmış olsaydı bugün dolar kurunun 52,3 TL olması gerekiyordu. Bu döviz kuru da bizim ihracat rakamlarımızı korumamızı sağlardı. Bu politika ihracatımızı düşürürken, ithalatımızı artırıyor. Başka ülkelerin işçilerinin istihdamına katkı sağlıyor" dedi.
Ege Bölgesi'nde sınırlı düşüş
Ege Bölgesi’ndeki deri ve deri mamulleri ihracatı, Türkiye genelindeki düşüşe rağmen %9’luk daha sınırlı bir azalma gösterdi. Ayakkabı ihracatı %15 düşerek 95 milyon dolara, deri ve kürk konfeksiyon ihracatı %22 azalarak 21 milyon dolara geriledi. Erkan Zandar, 2024 sonunda ayakkabı ithalatına getirilen %10 ilave gümrük vergisini desteklediklerini belirterek, bunun sektörde üretimi artırmak için bir fırsat olduğunu söyledi. Hükümetin sektöre yönelik teşviklerinin de 2025 yılı için büyük önem taşıdığını vurguladı.
Verimliliğin artırılması hedefleniyor
Deri sektörü, diğer sektörlerin aksine üretimini başka ülkelere kaydırmadı. Zandar, üretim maliyetlerini düşürerek verimliliği artırmayı hedeflediklerini ve 2025-2026 yıllarına bu stratejiyle hazırlandıklarını dile getirdi. Zandar, "Üretimini başka ülkeye taşımayan tek sektörüz. Biz farklı yerlerde üretebilen bir sektör değiliz. Elimizdekileri götürebildiğimiz yere kadar gideceğiz, sonrasında ya sektör değiştieceğiz ya da başka yol arayacağız. Verimliliğimizi artırarak günümüzde hammadde hariç yüzde 62’ye ulaşan maliyetlerimizi önce yüzde 50-55’e, sonrasında yüzde 40’a çekerek ayakta kalmanın yollanırı arayacağız. Daha verimli ve sürdürülebilir üretime dayalı ihracat yaparak 2025 ve 2026’ya hazırlıklı gireceğiz" diye konuştu.
Saraciye sektörü ikinci sıraya yükseldi
Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Halil Gündoğdu, saraciye sektörünün 2024 sonunda 239,5 milyon dolar ihracatla ayakkabıdan sonra en fazla ihracat gerçekleştiren ikinci büyük deri sektörü olduğunu açıkladı. Gündoğdu, Türkiye'nin dünya genelindeki lüks çanta ve aksesuar markaları tarafından tercih edildiğini belirtti.
İzmir'de deri sektörünün sürdürülebilirliğini artırmak amacıyla bir organize sanayi bölgesi kurulması gerektiğini söyleyen Gündoğdu, bu bölgenin sektörde istihdamı artıracağını ve nitelikli ara eleman yetiştirilmesine katkı sağlayacağını belirtti.
Deri konfeksiyon sektöründe fiyat artışları
Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Arıoğul, deri konfeksiyon sektöründe son üç yıldır maliyet artışları nedeniyle fiyat artışı yapmak zorunda kaldıklarını, ancak 2025 yılının sektör için çok zorlu geçeceğini ifade etti.
Türkiye, İtalya’da düzenlenen Expo Riva Schuh & Garda Bags Fuarı’na 92 firma ile katılarak büyük bir başarı elde etti. Ankete katılan firmalar, ABD, Çekya ve İspanya’dan gelen ithalatçılarla verimli görüşmeler gerçekleştirdiklerini belirtti.
