Çocukluk deneyimleri ve mevcut aile yapınıza bağlı olarak "aile" kelimesi, karmaşık duyguları beraberinde getirebilir. Bu duygular olumlu, olumsuz veya her ikisinin karışımı olabilir.
Toksik aile dinamiklerinin belirtileri
Toksik bir aile ortamında büyümek, hayal kırıklığı ve rahatsızlık duygularının ötesinde, ciddi duygusal sıkıntılara yol açabilir. Toksik aile dinamikleri içinde yaşarken bunları fark etmek zor olabilir. Aile üyeleri zaman zaman birbirlerine yardım etmek için farklı roller üstlenirler; ancak bu roller, kişinin duygusal ve fiziksel bütünlüğünü korumasını engellememelidir.
Sorumluluk ve destek dengesizliği
Toksik bir ailede büyüdüyseniz, güvenli veya yetkin bir şekilde yapabileceğinizden önce belirli ağır işleri yapmak gibi sorumlulukları üstlenmeniz istenebilir. Ayrıca, duygusal destek sağlamak için bir partner ya da yetişkin gibi davranmanız beklenebilir.
Kontrol ve manipülasyon
Toksik aile üyeleri, ilişkileriniz ve kariyer kararlarınız dahil, yaşamınızın önemli yönlerini kontrol etmeye çalışabilirler. Kendi beklentilerine uymanızın, sevgi ve desteklerinin şartı olduğunu ima edebilir veya doğrudan söyleyebilirler. Bu tür davranışlar, kişinin kendini değersiz hissetmesine ve özgüveninin zedelenmesine yol açabilir. Karşıt bir fikri kabul etmez, sorgulanmaya ve eleştirilmeye gelemezler.
Sevgi ve nezaket eksikliği
Aile üyelerinin zaman zaman anlaşmazlık yaşaması normaldir. Ancak toksik bir aile dinamiğinde, sevgi yerine hor görme veya küçümseme hissedebilirsiniz. Toksik aile üyeleri, kişinin kendine olan güvenini ve değerini zedeleyebilir.
Başa çıkma stratejileri
Toksik aile üyeleriyle başa çıkmanın kesin bir yolu yoktur. Bazı insanlar tamamen iletişimi kesmeyi tercih ederken, diğerleri toksik aile üyeleriyle olan teması sınırlayarak ve onları gördüklerinde duygusal iyilik hallerini korumak için adımlar atarak durumu yönetmeye çalışır.
Stratejiler arasında belirli konulardan kaçınmak, konuyu değiştirmek, kışkırtıcı soruları başka bir soruyla yanıtlamak ve konuşmak istemediğiniz konuları belirtmek yer alır. Örneğin, ailenizle bir araya geldiğinizde politik konulardan kaçınmak isteyebilir ve bu konular açıldığında "Bu konuda konuşmak istemiyorum, başka bir şey hakkında konuşalım" diyerek konuyu değiştirebilirsiniz. Başlangıçta zor gelse de, zamanla bu daha doğal hale gelecektir.
Psikolog Duru Erdem, "İçine doğacağımız aileyi seçemiyor olsak da, yaşadığımız ortamda kendimizi nasıl mutlu tutacağımızı seçebilir ve hem karşı tarafı hem de kendimizi zedelemeden sağlıklı bir ilişki yürütebiliriz" dedi.
