Temizlik takıntısı, kişinin çevresini ve kendini aşırı derecede temiz tutma isteğiyle karakterize edilen bir durum. Bu durum, günlük yaşamı olumsuz etkileyebileceği gibi, psikolojik sorunlara da yol açabiliyor. Yani her konuda olduğu gibi azı karar, çoğu zarar bir durum temizlik. Temizlik ve düzeni çok seven ancak takıntı haline getirmeyen biri olarak, merak ettiğim bu konuyu araştırdım ve bakın hangi sonuçlara ulaştım.
Temizlik Takıntısı ve Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) ilişkisi
Temizlik takıntısı, çoğu zaman Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) ile ilişkilendirilir. OKB, kişinin kontrol edemediği tekrarlayan düşüncelere (obsesyon) ve bu düşünceleri azaltmak için yaptığı tekrarlayan davranışlara (kompülsiyon) sahip olduğu bir anksiyete bozukluğudur. Temizlik takıntısı, OKB’nin en sık görülen belirtilerinden biridir. Yani kişinin sürekli evinin dağınık ve pis olduğunu düşünmesi obsesyondur. Bu obsesyonu azaltmak için yaptığı ardı arkası gelmeyen temizlik de kompülsiyondur. Bu da bir anksiyete bozukluğudur. Bu durumda mutlaka bir hekime danışmak kişinin hayat kalitesi için zorunlu diye düşünüyorum. Okb kendi kendimize tedavi edebileceğimiz bir anksiyete bozukluğu değil ne yazık ki.
Peki, temizlik konusunda OKB belirtileri nelerdir gelin beraber bakalım:
* Tekrarlayan temizlik: Elleri sık sık yıkamak, yüzeyleri sürekli silmek, sürekli süpürmek gibi gerekmediği halde tekrar eden davranışlar.
* Kirlenme korkusu: Mikrop kapma, hastalanma gibi korkular. Bu korkular nedeniyle insanlar veya yüzeylerle temas etmekten kaçınmak. Temas ardından tekrar tekrar yıkamak veya yıkanmak.
* Mükemmeliyetçilik: Her şeyin kusursuz olmasını istemek. İstemekle kalmayıp bunun için aşırı efor sarf etmek.
* Simetriye önem verme: Eşyaların belirli bir düzende olması gerektiği inancı. Mobilyalar, dekorasyon malzemeleri, masa üzerinde ki objeler ve hatta çekmece içleri yerlerde simetriye aşırı önem verme ve bu simetrinin bozulması halinde rahatsızlık hissetmek.
* Ritüeller: Temizlik sırasında belirli bir sıra veya sayıda tekrarlanan hareketler. Hep aynı yerden temizliğe başlamak ve aynı sıra, aynı düzen içinde devam edip bitirmek gibi ritüeller.
* Kontrol ihtiyacı: Her şeyi kontrol altında tutma ve kontrol etme isteği. Tüm çekmeceleri, dolapları tek tek kontrol etmek ve düzenin bozulmadığından emin olmayı istemek.
* Sosyal yaşamda zorlanma: Temizlik takıntısı nedeniyle sosyal etkinliklerden, davet ve toplantılardan kaçınmak. Özellikle de evine misafir kabul etmemek.
Yani ne yazık ki yazarken dahi insanı yoran bir dizi takıntı. Bu takıntıların nedeni henüz tam olarak bilinmemekle birlikte genetik yatkınlık, çevresel faktörler ve beyindeki bazı dengesizliklerin bu durumun ortaya çıkmasında etkili olabileceği düşünülmekte. Bu durumla mücadele etmek için profesyonel yardım almak önemli. Psikolog veya psikiyatrist, bilişsel davranışçı terapi gibi yöntemlerle kişiye özel tedavi planları hazırlayabilir. Temizlik takıntısı, hayatı zorlaştırabilen ciddi bir durum. Ancak bu takıntıya sahip kişiler doğru tedavi yöntemleri ve en önemlisi sevdiklerinin desteği ile bu sorunla baş edebilirler. Çünkü sevgi ve destekle üstesinden gelinemeyecek hiç bir zorluk yoktur.