Sosyal mübadele teorisi, ilişkilerin karşılıklı ödüller ve maliyetler temelinde şekillendiğini öne sürer. Bu teori, 1964 yılında Blau tarafından geliştirilmiş olup, insanların sosyal etkileşimlerini ödüllendirme beklentileri üzerine kurulu olduğunu belirtir. Temelde, bireylerin ilişkilerinde karşılıklı yapılan iyilikler üzerinden ilerledikleri ve bu ilişkilerin ödül ve maliyetler ekseninde değerlendirilmesi gerektiği ifade edilir.
Teorinin özü, sosyal ilişkilerin ekonomik davranışlara benzediği görüşünü savunur. Yani, kişiler ilişkilerinde en yüksek getiriyi elde etmeye ve en düşük maliyetle hareket etmeye çalışırlar. Bu maliyet sadece ekonomik değil, aynı zamanda zaman ve enerji gibi diğer faktörleri de içerir. İlişkilerin başarılı olabilmesi için, taraflar arasındaki ödüller ve maliyetlerin dengede olması, yani tarafların birbirine adil bir şekilde yaklaşması gerekir.
Sosyal mübadele teorisinin eleştirileri, kişisel mizacın ve ekonomik kavramların ilişkiler üzerindeki etkilerini sorgular. Ayrıca, sosyal mübadele teorisi, pazarlama alanında da etkili olmuş ve ilişkisel pazarlama gibi kavramların gelişimine katkıda bulunmuştur. Bu bağlamda, işbirliği, güven ve bağlılık gibi kavramlar sosyal mübadele teorisiyle açıklanmıştır.
Teori, ilişkilerin sürdürülebilirliği açısından şu şekilde değerlendirilir:
- Pozitif İlişki: Yarar - Maliyet > Beklenen Sonuç → İlişkiye Devam
- Negatif İlişki:
İlgili Filmler:
- The Wolf of Wall Street - (Finans ve kişisel ilişkilerde mübadele dinamikleri)
- Friends with Benefits - (Sosyal ve romantik ilişkilerde ödül-maliyet dengesi)
- This Means War - (Rekabet ve sosyal mübadele dinamikleri)
