Geçtiğimiz hafta TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen ve 1 Ocak 2025'te yürürlüğe girecek olan "Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi" ile belediyelerin aydınlatma giderlerindeki payı 3 katına çıkarılıyor. Bu düzenleme, genel aydınlatmaların azaltılmasına neden olacak. Belediyelerinin ödemelerdeki payının artırılması, özellikle 30 büyükşehir belediyesi ve 519 büyükşehir ilçe belediyesini etkileyecek. Cumhurbaşkanının bu oranı 2 kat daha artırma yetkisi bulunuyor. Düzenlemenin gerekçesi ise, "genel aydınlatmanın maliyetinin merkezi ve mahalli idareler arasında daha dengeli paylaşımı" olarak gösteriliyor.
Sokak aydınlatmalarının mevcut durumda dahi yetersiz olması, kadınların yıllardır dile getirdiği bir sorun. Belediyeler, "bütçe yetersizliği" gerekçesiyle sık sık aydınlatma ihalelerini iptal etmişti. Ekmek ve Gül tarafından yapılan bir ankette, İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antep, Diyarbakır, Van, Kocaeli, Urfa, Tunceli, Mersin, Antalya, Aydın, Denizli ve Balıkesir'den 572 kadına "Sokaklar kadınlar için yeteri kadar aydınlık mı?" sorusu yöneltildi.
Ankete göre, kadınların yüzde 83'ü yaşadıkları veya iş yerlerinin bulunduğu sokaklarda aydınlatmanın yetersiz olduğunu belirtiyor. Yalnızca yüzde 0.8'i gece sokakta yürürken bir sorun yaşamadığını ifade ediyor. Çoğu kadın, karanlık sokaklarda kendilerini güvende hissetmediklerini vurguluyor.
Aydınlatma yeterli mi?
Ankete katılan 501 kadın, gece sokakta yürürken tedirgin hissettiğini belirtti. 208 kadın, bu tedirginliği hafifletmek için telefonla konuşmak; 299 kadın ise hızlı yürümek, tek başına yürümemek ya da güzergah değiştirmek gibi çeşitli yöntemler kullanmak zorunda kaldı. Kadınların yüzde 31'i, sokak aydınlatmalarının yetersizliği nedeniyle yalnız yürüyemediklerini ifade ederken, yüzde 9'u karanlıkta yürürken tacize uğradığını söyledi.
Aydınlatma yoksa
Kadınların yüzde 37'si gece eve yürürken telefonla konuşarak rahatlamaya çalıştığını belirtirken, yüzde 52'si "sokaktan koşarak geçiyorum" dedi. Yanıtlar arasında "Her an bir tehlike altında hissediyorum" ifadesi dikkat çekti. Bazı kadınlar, kendilerini korumak için "telefon ışığını açarak yürüyorum", "devamlı arkamda biri var mı diye kontrol ediyorum", "arkamdan biri yürüyünce herhangi boş bir daireye el sallıyorum" ve "daha aydınlık yoldan yürümek için rotamı uzatıyorum" gibi yöntemler kullandıklarını ifade etti.
Kadınların yüzde 18'i sokak aydınlatmalarıyla ilgili belediyeye başvuruda bulunmuş, ancak başvuru yapanların yüzde 86'sı sorunun çözülmediğini bildirdi.