BURCU YANAR/ÖZEL HABER
Sahte bal, doğal balın yerine geçen veya onunla karıştırılarak üretilen ürünleri ifade eder. Sahte bal televizyondan veya internet üzerinden satışı yapılarak vatandaşa sunuluyor Genellikle ticari kazanç amacı güden firmalar tarafından yapılan üretimler, gerçek arıcıların önünü kapatıyor.
Gıda Mühendisleri Odası İzmir Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Ulaş Kırım, bal üretiminde dünyada ikinci sırada olduğumuzu ve ortalama yılda 110 bin ton bal üretildiğini söyleyerek, bunun 30-40 bin tonunun çam balı olarak nitelendirilebileceğini belirtti. ‘Marmaris’te çam balında dünya lideriyiz’ diyen Kırım, “Dünya çam balı üretiminin yüzde 92’sini biz gerçekleştiriyoruz. Son orman yangınlarından sonra daha önce arıcıların girmesine izin verilmeyen askeri bölgeler de arıcılığa açıldı. Bu olumlu bir süreçti ancak yine de üretim etkileniyor” dedi.
‘Sahte balın önüne çok önce geçilmesi gerekiyordu’ diyen Başkan Kırım, “Uygun fiyatlı ve görüntüsü bal olan ancak içerisinde fruktoz ve mısır şurubu barındıran ürünlerin toplumumuzda tüketimine müsaade edildi. Bu kasıtlı yapılan bir şey değildi ancak kontrol mekanizması ne yazık ki geç işledi. Şu anda bir kontrol mekanizması olsa da hala açıkta satılan ürünlerde risk mevcut. Bakanlık tarafından verilen bir işletme onay kodu olan gıda işletmelerinde çıkan ürünlerin tamamının hem iç hem de dış laboratuarlarda analizleri yapılıyor. Bu ürünlerin sahte bal olmadığı bakanlık tarafından tescillenmiş oluyor ancak yol kenarlarında gördüğümüz ve yerel üretici diye bize bunu internet üzerinden satmaya çalışan insanların göndermiş oldukları balların ne analizleri var ne de biz bunların gerçekten doğadan toplanan bal olduğunu bilemeyiz” diye konuştu.
Doğal bal şekerlenir
Gerçek balın şekerlenebileceğinin de altını çizen Kırım, “Bizim toplumumuzun yumuşak karnından biri de ambalajsız olan gıdaların doğal olduğunun düşünülmesidir ancak tüm riskler içinde barınıyor. Hem paralarını bal olmayan bir ürüne yatırıyorlar hem de yüksek şeker içeriğiyle sağlıklarını tehlikeye atmış oluyorlar. Doğal şeker içeriği olan ürünler insan vücudunu yormazken sahte bal gibi ürünler şeker hastası olan bireylerin vücutlarında yüksek reaksiyon verebiliyor. Çiçek balları doğarı gereği kristalize olabilir halk arasında içine şeker katıldığı düşünülür ancak böyle bir yoktur. Bu sahte bal olarak yanlış bir algı yaratmaktadır. Balın cinsi, yapısı, polen miktarı, rutubet miktarı ve sıcaklığı şekerlenmede etkilidir” diye belirtti.
Sahte balın karbon analizi denilen bir yöntemle belirlendiğini de söyleyen Ulaş Kırım, “Bu yöntemi Türkiye’de uygulayan laboratuar sayısı çok az. Olanlar da çok yavaş ilerliyor. Bu nedenle ülkemizde sahte bal analizi yapılamayacak kadar az. İnternet üzerinde satılan ve bal tanımına girmeyen orman gülü balının ‘her derde deva’ şeklinde satılması büyük bir sorun yaratıyor. Bazı arı yetiştiricileri birliği ve bazı yerel firmalar yasak olmasına rağmen bu tarz malları paketleyip satabiliyorlar. Bunun da denetim mekanizmaları içine alınması gerekiyor ancak denetimci sayısında yetersizlik olduğundan her şey denetime giremiyor” açıklamasında bulundu.
Arıcılar eğitilmeli
Kovan başına bal üretim veriminin bilinçsiz arıcıktan dolayı dünya ortalamasının gerisinde kaldığına da vurgu yapan Kırım, “Arıcılar verim arttırma yöntemlerini çok iyi bilmiyorlar bu da aslında kazançlarını düşürüyor. Vermiş oldukları emeklerin karşılığını alamıyorlar. Bu noktada eğitimleri arttırdığımız zaman pek çok sıkıntının önüne geçmiş olacağız” dedi.
