Serbest bölgelerde uygulanmak istenen bu yeni vergi düzenlemesi, mevcut yatırımları ve gelecekteki planlamaları olumsuz etkileyebileceği endişesini doğurdu. İZBAŞ - İzmir Serbest Bölge Kurucu ve İşleticisi A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Eyüp Sevimli, serbest bölgelerin sürdürülebilirliğinin ve yerli-yabancı yatırımların ülkeye çekilmesinin önemine dikkat çekerek, bu tür uygulamaların yatırım ortamını zedeleyebileceğini belirtti.
Serbest bölgelerin önemi ve fonksiyonları
Sevimli, serbest bölgelerin ekonomik yapı üzerindeki makroekonomik etkilerini vurgulayarak, bu bölgelerin üretim olanakları, altyapı ve lojistik depolama imkanları ile dikkat çektiğini belirtti. Ayrıca, serbest bölgelerin mali kanunların uygulanmadığı ve vergisel istisnalar sağladığı bir ortam sunduğunu hatırlattı. Bu bölgelerin korunmasının ve yatırımlar için cazip kalmasının önemine değinen Sevimli, "Serbest bölgelerin varlığını sürdürebilmesi, yerli ve yabancı doğrudan yatırımların yurtiçinde çekebilmesi ve ülke içerisinde tutmasındaki başarıya bağlıdır" dedi.
Haksız rekabet iddiaları ve yanıtlar
Bazı kesimlerin serbest bölgelerin haksız rekabet yarattığı yönündeki iddialarına da değinen Eyüp Sevimli, bu görüşlerin gerçeği yansıtmadığını vurguladı. Serbest bölgelerin, teknoloji transferi, istihdam oluşturma ve dış ticaret hacmine katkı bakımından giderek daha önemli hale geldiğini belirten Sevimli, pandemi dönemindeki dış ticaret hacmindeki artışın da bu bölgelerin ekonomiye katkısını gösterdiğini söyledi.
2004 yılında yapılan değişikliklerin etkileri
Sevimli, 2004 yılında Serbest Bölgeler Kanunu'nda yapılan değişikliklerin olumsuz etkilerini hâlâ yaşadıklarını belirterek, üretici ve üretici olmayan firmalar arasındaki ayrımın olumsuz sonuçlar doğurduğunu ifade etti. Ücretler üzerindeki istisna rejiminin %85 oranında artışa neden olduğunu ve bu durumun halen devam ettiğini belirten Sevimli, gümrük işlemleri ve vergilerdeki öngörülemez sürelerin yatırımları olumsuz etkilediğini kaydetti.
Türkiye'deki serbest bölgelerin güncel durumu
Türkiye'de halen 19 serbest bölge aktif olarak faaliyetlerine devam ediyor. Bu bölgelerde 550'si yabancı sermayeli olmak üzere toplamda 2.108 işletme faaliyet gösteriyor. 2023 yılında bu bölgelerden 12.7 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirilerek, toplam ticaret hacmi 31 milyar dolara ulaştı ve 100 bin kişiye istihdam sağlandı. 2019-2023 yılları arasında ise toplam 50 milyar dolarlık ihracat yapılırken, 40 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirildi ve 10 milyar dolarlık dış ticaret fazlası verildi.
