Haber Ekspres Gazetesi’nden Turgay Kılıç’ın haberine göre; Türkiye’den çeşitli meyve ve sebzenin ihracatının yapılması sonrasında Avrupa ülkeleri, ‘pestisit içerikli ürün’ olarak belirlediği meyve ve sebzeleri Türkiye’ye iade ediyor. Yurt dışından gıdaların dönmesi üzerine yazılan haberlerin ardından yurttaşlar ise, bu durum karşısında ‘sağlıksız, pestisitli’ ürünleri tükettiğinden endişe duyduğunu söylüyor. İzmir Ticaret Borsası (İTB) Yönetim Kurulu (YK) Üyesi Özhan Şen ise, ‘İade edilen ve pestisit tespit edilen kuru incirin pazarda satıldığının yazıldığı haberlere ilişkin “Bunlar kuru incirin ve ihracatın belini kırmaya yönelik yazılardır. İncirler defalarca kontrolden geçiyor, Tarım İl Müdürlüğü ise habersiz gelip denetimini yapıyor” ifadelerini kullandı.
Gazetemize konuşan TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Ömer Ulaş Kırım ise, pestisit tespit edilen ürünlerin imha edilmesi ve bu listenin şeffaf bir şekilde kamuoyuna açıklanması gerektiğine dikkati çekti.
Öte yandan Tarım ve Orman Bakanlığının Bitki Koruma Ürünlerinin (Pestisit) kullanım oranları raporuna göre, 2006’da 4 bin 476 ton pestisit çeşitleri kullanılırken 2023’te ise bu oranın 57 bin 766’ya yükseldiği görüldü.
Sıcaklıklardan gelen mantar hastalığı
İTB YK Üyesi Özhan Şen, İzmir Ticaret Borsası’nın Aralık ayı meclis toplantısında kuru incirlerin iade edilmesi ve bu sebeple yazılan haberlere ilişkin “Yazılanlar ve çizilenler kuru incirin belini kırmaya yöneliktir. Afratoksine gelince de iklim çok değişti. Bu ise sıcaklıkların ve nem yükselmesinde oluşan bir mantar hastalığıdır. Eylül ayına geldiğimizde henüz sergiye düşmeyen ürünlerde bu hastalık baş gösterdi. Ürünler toplanıyor, tüccara veriliyor, devamında bu malları alan ihracatçılar, kendi işletmelerinde ikişer, üçer defa afratoksin ayıklama makineleriyle test ederler. Bu ürünler denetleniyor, analizler yapılıyor, Tarım İl Müdürlüğünden ekipler habersiz gelip numuneler alıyor. Ama maalesef ki incir, bir zeytin yağı gibi homojen bir ürün değil. Konteynerde 2 milyon incir varsa, analize gittiğinde aldığınız 5 kilo veya 1 kilo incirde bir tanesinde afratoksin çıkıyor ve bu da inanılmaz derece sonuçları etkiliyor, lekeliyor. Kaliteli malla kötü mal arasında bin-bin 500 dolar fiyat farkı çıkıyor. Kaliteli malları işliyor ve ihracata gönderdikten sonra iade ediyor. Bu durumda ise kaybolan ihracatçılar var” açıklamasını yaptı.
"İhracatçı iade edilen malı satmaz"
Yurt dışı analizlerine de değinen Özhan Şen, “Yurt dışı analizlerinde afratoksin numunelerini aldıktan sonra tespit edilen incirler geri geliyor. Geldiğinde ise İl Tarım Müdürlüğü limanda analiz yapıyor. Bu analizde kötü çıkarsa işletmelere iade ediliyor. Çıkmazsa bu ürünler imha ediliyor. Dönen malın tekrar ihracat edilmesi sağlanıyor, yurt dışına tekrar gönderiliyor. Tekrar numune alınıp kötü çıkmasında ise ihracatçıya veriliyor. Bu incirin yazıldığı çizildiği gibi bir süreci yok. Hiçbir ihracatçı iade edilen malı piyasaya satmaz, tekrar temiz çıktığında ihracat yapmak ister. Çünkü aldığı banka kredisi vardır, bunu da kapatması gerekiyor. Yurt dışından gelen malın tekrar yurt dışına satılması gerekiyor. Sağlık açısından ise, afratoksinli çok miktarda incir tüketirseniz, evet kanserojen etkisiyle karaciğer kanserine yol açar. Ama inanıyorum ki burada herkes yılda bir kilo yiyip yemediğini bilmiyorum. Ama bu maddeden hastalanmak için yüzlerce kilo incir yemeniz gerekiyor” şeklinde konuştu.
AB limit aşımı ürünleri iade eder
Konuyla ilgili gazetemize konuşan TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Ömer Ulaş Kırım, pestisit ürünlerinin kuru ve taze ürünlerinde tüketicinin karşısına çıktığına dikkati çekiyor. Ayrıca taklit tağşiş ürünlerinin yanı sıra ‘pestisit’ ürünlerinin de şeffaf bir şekilde kamuoyuyla paylaşılması gerektiğinin altını çizerek “Bakanlığın taklit tağşiş listelerinde olduğu gibi pestisit sonuçlarını da açıklamasını bekliyoruz. Avrupa Birliği(AB), belirli limitlerin üzerinde bulduğu her ürünü kapılardan geri gönderir. Başarılı ihracatçılarımız var ama ne yazık ki kötü algıların yayılmasına yol açıyor. Bu yüzden de bakanlığın, taklit tağşiş ürünlerinde olduğu gibi pestisit sonuçlarını da açıklaması lazım ya da hangi marka veya satış noktasından nelerin yenip nelerin yenmeyeceğini bilmesi bir vatandaşın en doğal hakkıdır. Ülkemizin bu ihracatı kaybederken pazarının küçülmesi, ekonomik anlamda büyük zarar verir” sözlerine yer verdi.