1850’lerin başında, Sultan Abdülmecid döneminde Osmanlı Devleti, Kırım Savaşı’na sürüklendi. Rusya, Osmanlı’yı zayıflatma hedefiyle İngiltere ve Avusturya’yı müttefik olmaya ikna etmeye çalıştı, ancak bu teklif reddedildi. Müttefik bulamayan Rusya, 1853'te Osmanlı toprağı olan Eflak ve Boğdan’ı işgal etti.
Müttefiklerin savaşa dahil olması
Rusya’nın Osmanlı topraklarını işgali sonrası Viyana’da bir konferans düzenlendi ancak çözüme ulaşamadı ve savaş başladı. İngiltere, Fransa, Avusturya ve Sardunya Osmanlı’nın yanında yer alarak Rusya’ya karşı savaşa katıldılar. Balkanlar ve Kafkasya’da Rusya’nın başarılı olması üzerine Yunan isyanları başladı. İngiltere ve Fransa, bu isyanları bastırarak savaşı Rus topraklarına taşımaya karar verdiler. Ancak Osmanlı’nın savaş için gerekli finansmanı yoktu.
Osmanlı’nın ilk dış borçlanması
İngiltere ve Fransa’nın desteğiyle, Osmanlı ilk kez dış borç almaya başladı. %80’lere varan faiz oranlarıyla verilen bu borçlar, Osmanlı ekonomisini ciddi bir yük altına soktu. Abdülmecid’in aldığı borçlar savaş boyunca devam etti ve bu süreç Osmanlı Devleti'nin mali bağımsızlığını kaybetmesinin başlangıcı oldu.
Kırım Savaşı’nın zorlu süreci
1854’te Kırım’a asker çıkaran müttefikler, savaşı hızlıca sonlandırmayı hedefledi. Ancak savaş beklenenden uzun sürdü ve iki yıl boyunca devam etti. Bu süre zarfında, Osmanlı Devleti’nin mali sıkıntıları giderek arttı, borç yükü fazlalaştı.
Düyun-u Umumiye ve Osmanlı ekonomisinin çöküşü
Kırım Savaşı’ndan 15 yıl sonra Osmanlı, biriken borçlarını ödeyemez duruma geldi. 1. Meşrutiyet’in ilanının ardından, borçları yapılandırmak için Düyun-u Umumiye kuruldu. Borçlar, o dönemin parasıyla 272 milyon altın lira gibi büyük bir meblağa ulaşmıştı. Bu yapılandırma ile borç miktarı önemli ölçüde azalsa da Osmanlı ekonomisi büyük bir çöküşe doğru sürüklendi.
Osmanlı’nın ekonomik çöküşünün etkileri
Kırım Savaşı’nın ardından başlayan borçlanma süreci, Osmanlı Devleti’ni mali açıdan büyük bir bağımlılığa soktu. Öyle ki, 1890’larda devlet memurlarının maaşlarını ödeyebilmek için Yıldız Sarayı’ndaki altın ve gümüş kaplamalar eritildi. Borçlanmanın sonucu olarak, 1915’te Osmanlı askerlerine temel ihtiyaçlarını sağlayacak kaynak bile kalmamıştı.
Kırım Savaşı’nın Osmanlı üzerindeki uzun vadeli etkileri
Osmanlı’nın dış borçlanmaya başlaması, ülkenin mali bağımsızlığını kaybetmesine yol açarak yıkılış sürecini hızlandırdı.
