Hollanda’nın uzun süre başbakanlığını yapan Mark Rutte, NATO'nun yeni genel sekreteri olarak 1 Ekim 2024'te göreve başladı. Rutte, Ukrayna’daki savaş ve artan küresel güvenlik tehditleri karşısında ittifakın liderliğini üstleniyor.
Mark Rutte, 2010'dan 2023'e kadar Hollanda Başbakanı olarak görev yaptı. Siyasete veda edeceğini açıklamış olmasına rağmen, NATO'nun başına geçmek için güçlü bir kampanya yürüttü ve sonunda bu önemli görevi devraldı. Rutte, görev süresi boyunca Hollanda’da güçlü bir ekonomi inşa etmekle tanındı ve küresel diplomasi alanındaki tecrübesiyle dikkat çekti. Rutte’nin NATO’nun başındaki misyonu, özellikle Rusya-Ukrayna Savaşı bağlamında çok kritik bir döneme denk geliyor.
Görevdeki öncelikleri
Rutte, görevinin başında yaptığı açıklamalarda, ittifak üyelerini savunma harcamalarını artırmaya ve NATO’nun küresel tehditlere karşı daha hazırlıklı olmasına çağırdı. Özellikle Ukrayna’daki savaşın sona erdirilmesinin Avrupa'da barış ve güvenlik için önemli olduğunu vurguladı. Ayrıca, Çin’in küresel düzende oynadığı destabilize edici rolü de ele aldı ve Asya-Pasifik bölgesiyle işbirliğinin artırılması gerektiğini belirtti.
Rutte, göreve geldiği bu kritik dönemde ABD’deki yaklaşan başkanlık seçimlerinin NATO için büyük bir etki yaratabileceğine işaret etti. Rutte, eski ABD Başkanı Donald Trump’ın ittifaka yönelik eleştirilerine rağmen, her iki başkan adayıyla da çalışmaya hazır olduğunu ifade etti.
“Rusya’nın günlük kaybı bin ölü ya da yaralı”
Rutte, Hollanda Başbakanı olarak görev yaptığı dönemde, Rusya ile olan ilişkilerde sert bir tutum izledi ve bu da NATO’nun mevcut politikalarının devam edeceğinin bir işareti olarak görülüyor. Kremlin’in açıklamalarında, Rutte’nin göreve gelmesiyle NATO politikalarında büyük bir değişiklik beklenmediği ifade edildi.
Basın toplantısında Ukrayna’daki savaşın ne durumda olduğu ve Ukrayna’nın savaşı kazanmakta olup olmadığı yönünde bir soru alan Rutte, “Savaş alanında durum açık bir şekilde pek kolay değil. Bir yandan Ukrayna ordusu, Rusya sınırları içerisindeki Kursk bölgesini elinde tutuyor fakat diğer yandan Rus güçleri, savaş alanında sınırlı ilerlemeler kaydediyor. Fakat unutulmaması gereken şey, bunun pahalıya mal olduğudur. En son tahminler, Rusya’nın günlük bazdaki kaybının bin ölü veya yaralı olduğu yönünde. Bunu, toplamda 500 bin ölü ya da yaralı bulunduğu bilgisinin üzerine eklemek gerekiyor” dedi.
“Nükleer silah kullanımına dair herhangi bir yakın tehdit görmüyoruz”
Rutte, Rusya’nın nükleer silah tehditlerine ilişkin bir soruyu, “Kremlin’den devamlı surette tehditler duyuyoruz ve Putin’in nükleer söylemleri pervasız ve sorumsuz. Ancak aynı zamanda şunu net bir şekilde ifade etmek istiyorum; nükleer silah kullanımına dair herhangi bir yakın tehdit görmüyoruz. Bırakın Putin, nükleer cephanesinden bahsetsin. Çünkü kendisi, biz de bu konudan bahsedelim istiyor ama bana göre bunu yapmamalıyız. Sadece ortadaki açık gerçeği kabul etmemiz gerekiyor; nükleer silah kullanımına dair yakın bir tehdit söz konusu değil. Önemli olan da bu. Eğer Putin’in tehditlerine boyun eğilirse, bu bir emsal oluşturur. Bir ülkenin askeri güce başvurarak istediğini alabileceği söylenmiş olur. Bunu yapamayız” diye yanıtladı.
“Erdoğan ile yakın dostuz”
NATO Genel Sekreteri olarak ilk basın toplantısını yapan Rutte, Türkiye’nin terörle mücadele konusunda taleplerini Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüştüğünü ifade ederek, “Kendisiyle yakın arkadaş olduğumuzu söyleyebilirim. Terörle mücadele konusunda kendisiyle aynı fikirdeyiz” dedi.
Türkiye’nin terörle mücadele ve müttefikler arasındaki ambargoların kaldırılması konusunda talepleri olduğu ve bu konudaki tutumunun nasıl olacağı yönündeki bir soruya cevap veren Rutte, “Evet, bu çok önemli bir mesele ve evet, bunu Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığım birçok toplantıda konuştum. Benim başbakanlık yaptığım yıllarda birlikte çalıştık. Tabii kendisi, ben başbakan olmadan önce başbakan olarak görev yapıyordu ve sonra cumhurbaşkanı oldu. Kendisiyle yakın arkadaş olduğumuzu söyleyebilirim. Terörle mücadele konusunda kendisiyle aynı fikirdeyiz ve bu, açık bir şekilde NATO bağlamında ele almamız gereken bir şey. Sadece kendisinin baskı yapması söz konusu değil, bu konuda ben de kesinlikle duyarlıyım çünkü birlikte çalışmamız gerekiyor. Bunu yapacağız, bu tartışmaları yapacağız ve ayrıca NATO dahilinde hangi tarafın kime neyi tedarik edebileceği konusunda sınırların olmaması gerektiğinin de önemli olduğunu düşünüyorum. Orada bir hassasiyet olduğunun farkındayım ve bunun üzerinde çalışmamız gerekiyor” ifadelerini kullandı.
“Çin, böyle devam edemez”
Çin’in Rusya’nın savunma endüstrisine sağladığı desteği eleştiren Rutte, “Çin, Rus askeri endüstrisine verdiği destekle Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı sürdürmesinde belirleyici bir rol oynuyor. Çin, II. Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’daki en büyük çatışmayı beslemeye, bu durumdan kendi çıkarları ve itibarı etkilenmeden devam edemez” dedi. Rusya’nın aynı zamanda İran ve Kuzey Kore’den de destek aldığını ifade eden Rutte, “Bu ay Avustralya, Japonya ve Güney Kore, ilk defa NATO savunma bakanları toplantısına katılacak. Onları karşılamak ve burada ortak meseleleri kendileriyle tartışmak için sabırsızlanıyorum” dedi.