Altı günden beri yasaklı olan Instagram platformunun sahibi Meta'nın 2024'ün ilk yarısında Türkiye'den gelen içerik kaldırma talepleri doğrultusunda yüzlerce içeriği yayımdan kaldırdığı ortaya çıktı. Meta, Instagram ve Facebook platformları için Türkiye'de aralarında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun (BTK) da olduğu adlî ve idarî makamlardan gelen 2 bin 580 içerik kaldırma talebini değerlendirerek toplam bin 445 içeriği yayımdan kaldırdığını açıkladı.
Instagram'ın yasaklanmasının yankıları sürüyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu ile Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Türkiye'de 57 milyon civarında kullanıcısı olan Instagram'ı, Meta'nın (platformun sahibi şirket) “katalog suçları çerçevesinde uyguladığı politikalar” nedeniyle erişime kapattıklarınını açıkladı.
Meta ise 1 Ocak - 30 Haziran 2024 tarihleri arasında Türkiye'den toplam 2 bin 953 içerik kaldırma talebi aldığını ve bunlardan 2 bin 445'ine erişim engeli getirildiğini açıkladı. FreeWEB Turkey'in tespitine göre, bu taleplerin 2 bin 580'i “katalog suçlar” ile ilişkilendirilmiş içerikleri kapsıyordu.
BTK'den, bin 849 içerik kaldırma talebi alan Meta, bin 941 içeri yasaları ihlal ettiği, 504 içeriğin de Meta ilkelerini ihlal ettiği gerekçesiyle kaldırdı. Meta, bu içerikleri kaldırmasının gerekçesini "katalog suçlar" ve "milli güvenlik" tehditlerine yönelik önlemler olarak paylaştı.
Türkiye'deki “katalog suçlar”, 5651 sayılı kanunun 8. maddesinde düzenleniyor. Bu suçlar arasında intihara yönlendirme, çocukların cinsel istismarı, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, sağlık için tehlikeli madde temini, müstehcenlik, fuhuş, kumar oynanması için yer ve imkân sağlama, Atatürk'e hakaret ve MİT ile ilgili suçlar yer alıyor.
Instagram yasağına karşı açılan davalar
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un Hamas Siyasi Büro Şefi İsmail Haniye'nin ölümü ile ilgili taziye mesajlarının Instagram tarafından engellendiğini söyleyerek tepki göstermesinin ardından, 2 Ağustos’ta BTK Instagram'a erişim engeli getirdi. Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA) Hukuk Birimi, BTK’nin bu kararını iptal etmek amacıyla 3 Ağustos’ta mahkemeye başvurdu.
Ankara 18. İdare Mahkemesi, bu davayı Ankara Bölge İdare Mahkemesi’ne gönderdi. Bölge İdare Mahkemesi, yedi davayı birleştirerek yetkili mahkemeye gönderecek ve yürütmeyi durdurma talebi hakkında karar verilecek.
CHP, İYİ Parti ve bazı sivil toplum kuruluşları da Instagram’a yasak getiren BTK kararına karşı “yürütmeyi durdurma” talebiyle dava açtı.
İlerleme olduğu söylense de sonuç yok
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Instagram’ın uymadığı katalog suçlara ilişkin detaylı bir yanıt vermekten kaçındı. Tunç, “BTK ilgili şirkete bildirmiştir. Dolayısıyla onlarda o konuda savunmalarını yapacaklardır. Eğer o içerikleri kaldırırlarsa zaten sorun ortadan kalkar” dedi.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu ise Instagram yetkilileri ile yapılan görüşmelerde ciddi aşama kaydedildiğini belirtti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ise 2 Ağustos Cuma günü, erişimine engel getirilen Instagram platformuna ilişkin dün ilk kez konuştu. Erdoğan, dijital bir faşizmle karşı karşıya olduklarını söylerken, sosyal medya sektörünün militanlaştığını öne sürerek “Filistinli şehitlerin fotoğraflarına dahi dayanamıyorlar. Bu şirketler Filistin halkına savaş açtı” ifadelerini kullandı.
Meta, Malezya Başbakanı Enver İbrahim’in Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye ile ilgili paylaşımlarının kaldırılmasını operasyonel bir hata olarak nitelendirdi ve bu paylaşımları “doğru haber değeri” etiketiyle geri yükledi.
Meta sözcüsü “Türkiye'de Instagram'a erişimin engellenmesinden dolayı milyonlarca kişi aileleriyle ve arkadaşlarıyla gündelik iletişim kurdukları bir yöntemden mahrum kalırken, işletmeler de aynı şekilde müşterilerine ulaşamıyor. Hizmetlerimizi yeniden kullanıma sunmak için elimizden geleni yapmaya devam edeceğiz” dedi.
Instagram’ın bağlı olduğu şirket Meta tarafından dün yapılan açıklamada, şirket politikasını ihlal eden içeriklerin kamu yararına olduğu takdirde özel bir etiketle görünür kalmasına izin verildiği kaydedildi.
Altıncı gününe giren Instagram yasağıyla ilgili Bakan Uraloğlu bir kez daha açıklama yaparak “Instagram konusunda ciddi bir aşama kaydettik, talepleri karşıladıklarında erişimi sağlayacağız” dese de platforma ancak VPN ile girilebiliyor.