CHP Milletvekili Namık Tan, 27 Temmuz’da TBMM’de Somali Tezkeresi görüşmeleri sırasında Mavi Vatan doktrinine yönelik sert eleştirilerde bulundu. Tan, AKP'nin dış politikasını eleştirerek, "Osmanlı'yı ihya hayalleri kurdu; sınır ötesi harekâtlarla yetinmedi, denizaşırı maceralara yeltendi. Bir ara tutturduğu Mavi Vatan masalından, o da koşulların zorlamasıyla, yani ekonominin iflası kapıya dayanınca, neyse ki oldukça çabuk yüz geri etti" ifadelerini kullandı.
AKP'den sert tepki
AKP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Ömer Çelik, Tan’ın sözlerini “kabul edilemez, sorumsuz ve yakışıksız” olarak nitelendirdi. Çelik, bu ifadelerin Türkiye’nin milli siyasetine karşı Yunanistan’ın tezlerine destek veren bir yaklaşım olduğunu savundu. Ayrıca, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ve TBMM Milli Savunma Komisyonu Başkanı Hulusi Akar da Namık Tan’ı eleştirerek, Mavi Vatan doktrininin Türkiye’nin denizlerdeki hak ve menfaatlerinin korunması için hayati öneme sahip olduğunu belirtti.
CHP içinde de tepkiler
CHP içinde de Namık Tan’ın açıklamaları tartışmalara yol açtı. Emekli amiral ve CHP Genel Başkan Yardımcısı Yankı Bağcıoğlu, Mavi Vatan kavramının Türkiye Cumhuriyeti’nin denizlerdeki hak ve menfaatlerinin somut bir ifadesi olduğunu vurguladı. Bağcıoğlu, Mavi Vatan konseptini anlatmak, açıklamak, öğretmek ve savunmak görevlerinin bir Türk amirali olarak kendisine ait olduğunu söyledi.
CHP'de Mavi Vatan gündemi
CHP, tartışmaların ardından pazartesi günü Mavi Vatan doktrinini gündemine alarak bir toplantı düzenledi. CHP Genel Başkanı Özgür Özel, CHP Dış Politika Danışma Kurulu ve Milli Güvenlik Politikaları Danışma Kurulu üyeleri ile birlikte düzenlediği basın toplantısında, partinin Mavi Vatan doktrinine yaklaşımını açıkladı. CHP Parti Sözcüsü Deniz Yücel, Türkiye’nin denizlerdeki meşru hak ve menfaatlerinin korunmasının her zaman savunucusu olduklarını belirtti. Yücel, Mavi Vatan doktrininin AKP tarafından sadece seçim dönemlerinde hatırlanarak iç politika malzemesi yapıldığını savundu.
Mavi Vatan Doktrini’nin temeli
Mavi Vatan doktrini, Türkiye’nin karasularındaki haklarının kara sınırları kadar önemli olduğunu savunan bir dış politika stratejisidir. Kavram, emekli tümamiral Cem Gürdeniz tarafından 2006 yılında ortaya atılmış ve son şeklini müstafi tümamiral ve akademisyen Cihat Yaycı tarafından almıştır. Gürdeniz ve Yaycı, Türkiye’nin çevresindeki denizlerde 462 bin kilometrekarelik bir alanın uluslararası hukuk çerçevesinde Ankara’nın yetki alanında olması gerektiğini savunmaktadır.
Mavi Vatan’ın somut adımları ve eleştiriler
Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki diplomatik ve askeri girişimlerinin temelinde Mavi Vatan doktrininin esasları yatmaktadır. Türkiye ile Libya arasında 2019'da imzalanan deniz yetki alanlarının belirlenmesi anlaşması, bu doktrinin somut adımlarından biridir. Türkiye'nin son yıllarda artan sınır ötesi varlığı ve askeri üslerinin de bu strateji ile uyumlu olduğu belirtilmektedir. Ancak, bazı eleştirmenler, Mavi Vatan doktrininin Türkiye’nin dış politikasında diplomasinin etkisini azalttığını ve militerleşmeyi ön plana çıkardığını savunmaktadır.
Mavi Vatan doktrini, Türkiye’nin denizlerdeki hak ve menfaatlerini koruma stratejisi olarak önemini korurken, siyasi tartışmaların da odağında kalmaya devam etmektedir. AKP ve CHP arasındaki bu gerilim, Türkiye’nin dış politika stratejilerinin iç politikadaki yankılarını da gözler önüne sermektedir.
