2024 Europlanet Bilim Kongresi’nde bilim insanları, Mars’ın yerçekimi haritasını güncelledi ve gezegenin derinliklerinde büyük ölçekli gizemli yapılar keşfettiklerini duyurdu. Yeni harita, Mars’ın 1100 kilometre derinliğinde büyük bir yeraltı kütlesinin varlığını ve manto süreçlerinin Güneş Sistemi’nin en büyük volkanik yapısı olan Olympus Mons’u nasıl etkilediğini ortaya koydu.
Olympus Mons ve Manto süreçlerinin etkisi
Harita, Mars’ın yok olmuş okyanusunun altında yoğun ve büyük ölçekli yapılar bulunduğunu ve bu yapıların manto süreçleriyle ilişkili olduğunu gösteriyor. Mars’ın en yüksek volkanik yapısı olan Olympus Mons, Dünya’daki Everest Dağı’nın üç katı yüksekliğe sahip ve son patlaması 25 milyon yıl öncesine dayanıyor. Harita, bu dev volkanın manto süreçlerinden nasıl etkilendiğini ve gezegenin iç dinamiklerini vurguluyor.
Yeni araştırmalar eğilme izostasisi teorisini sorguluyor
Araştırmalara göre, Mars’taki Tharsis Montes bölgesi, büyük volkanik yapıları ve çevresindeki yüzeyi etkileyen yerçekimi anormallikleriyle dikkat çekiyor. JGR: Planets dergisinde yayımlanacak makalenin başyazarı Dr. Bart Root, elde edilen verilerin eğilme izostasisi kavramını sorguladığını belirtti. Eğilme izostasisi, gezegenin dış tabakasının büyük yükler altında nasıl tepki verdiğini açıklıyor. Ancak, Tharsis Montes’in Mars yüzeyinden çok daha yüksek olduğu gözlemi, bu kavramı yeniden değerlendirmeyi zorunlu kılıyor.
İşte Mars’ın derinliklerindeki gizemli yapılar
Mars’ın kuzey kutup düzlüklerinde yapılan analizlerde, eski bir deniz yatağında birikmiş yoğun ve pürüzsüz tortu tabakalarının altında gizemli yapılar bulundu. Bu yapılar, normalden yaklaşık 300-400 kg/m³ daha yoğundur ve volkanik kökenli veya eski çarpışmalar sonucu oluşmuş olabilir. Dr. Root, bu yapıların Mars’ın kuzey yarımküresinin eski tarihine dair önemli bilgiler sunduğunu ifade etti.
MaQuls misyonu ile daha fazla veri toplanacak
Bu gizemli yapıları ve Mars’ın yerçekimi ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için bilim insanları, Mars Kuantum Yerçekimi (MaQuls) misyonunu planlıyor. MaQuls, Ay ve Dünya’nın yerçekimini haritalayan GRAIL ve GRACE görevlerinde kullanılan teknolojilere dayanmaktadır. Bu misyon, Mars’ın yeraltını daha derinlemesine keşfetmeyi ve gezegenin dinamik süreçlerini anlamayı hedefliyor.
