Lübnan’da Hizbullah üyelerinin kullandığı çağrı cihazlarının patlamasıyla birlikte, 1980 ve 1990'lı yıllarda popüler olan bu cihazlar tekrar gündeme geldi. Patlamalarda en az dokuz kişi hayatını kaybederken, İran'ın Lübnan Büyükelçisi dahil 2 bin 800 kişi yaralandı. Bu olayın ardından cihazın özellikleri ve güvenlik açıkları tartışılmaya başlandı.
Çağrı cihazı (pager), 1949 yılında Alfred J. Gross tarafından patenti alınmış, mesajları alıp görüntüleyebilen kablosuz bir telekomünikasyon cihazı. Kullanıcıya iletilmek istenen mesajlar, çağrı ağı üzerinden cihaza gönderilir.
İlk çağrı cihazı, 1956’da Motorola tarafından piyasaya sürüldü ve başlangıçta özellikle hastane çalışanları ve yöneticiler tarafından kullanıldı. 1980 ve 1990’lı yıllarda geniş kitleler arasında yaygınlaştı. Ancak, cep telefonlarının yaygınlaşmasıyla popülerliğini kaybetti.
Hizbullah’ın kullandığı Gold Apollo Rugged AR-924
Lübnan’da patlayan çağrı cihazlarının, Hizbullah üyeleri tarafından kullanılan Gold Apollo Rugged AR-924 modeli olduğu öğrenildi. Bu cihazın askeri tip olması, zorlu koşullara dayanıklılığı ve uzun pil ömrü gibi özellikleri dikkat çekiyor:
- Dayanıklılık: Toza ve suya dayanıklı yapı
- Sıcaklık Dayanımı: -10 ve +50 santigrat derece aralığında çalışabilme
- Pil Ömrü: Tek şarjla 85 güne kadar kullanım
Bu özellikler, Hizbullah’ın zorlu koşullarda bile güvenilir iletişim sağlamak için bu cihazı tercih etmesinin ana sebeplerinden biri olarak görülüyor.
Patlamalar ve güvenlik endişeleri
Lübnan ve Suriye’de yaşanan patlamaların ardından, çağrı cihazlarının uzaktan kontrol edilerek patlatılabileceği iddiası gündeme geldi. İsrail’in siber saldırılarla bu cihazları hedef aldığı iddia edilirken, İsrail tarafı resmi bir açıklama yapmadı. Uzmanlar, çağrı cihazlarının güvenlik açıklarının casus yazılımlar veya fiziksel sızmalarla kullanılabileceğini belirtiyor.
Siber güvenlik uzmanı Ersin Çahmutoğlu, İsrail’in "Pegasus" casus yazılımıyla telefonlara erişim sağladığını ve bu tarz siber saldırıların çağrı cihazlarına da uygulanabileceğini dile getirdi. Cihazların uzaktan kontrol edilip patlatılmasının mümkün olduğunu vurgulayan Çahmutoğlu, internet bağlantısı olmadan bile bu tarz cihazların siber saldırılara karşı savunmasız kalabileceğini belirtti:
“Sızma fiziksel de olabilir. Yazılımsal bir açıktan bahsediyorsak Hizbullah üyelerinin kullandığı cihazlar gibi pek çok cihazda da olabilir. Şöyle bir örnek vereyim işin ciddiyetini anlatmak için. Son model, en pahalı bir cep telefonu bile yaklaşık üç sene önce çok kolay hacklenebiliyordu, İsrailli bir siber istihbarat yazılımı tarafından. Bu bugün de yapılabilir. Çünkü bir açık bulup ona uygun bir yazılım geliştirdiler. Yüzbinlerce insanı dinlediler bu şekilde.”
Cep telefonları da risk altında mı?
Çağrı cihazlarının patlatılmasının ardından, cep telefonlarının da benzer şekilde hacklenip patlatılabileceği endişesi oluştu. Uzmanlar, cep telefonlarının da uzaktan erişim sağlanarak tehlikeye atılabileceğini ifade ediyor. Casus yazılımlar sayesinde telefonların anlık olarak açılıp kapatılabileceği, ses kaydı alınabileceği ve hatta fiziksel zarar verilebileceği belirtiliyor.
Patlamalarla ilgili son durum
Patlamalarda dokuz kişi hayatını kaybederken, 2 bin 800 kişi yaralandı ve 200 kişinin durumu ağır. Lübnan hükümeti ve Hizbullah, İsrail’i siber saldırılarla suçlarken, İsrail tarafından henüz resmi bir açıklama yapılmadı. Patlamaların Suriye’ye de sıçradığı ve burada da en az 14 kişinin yaralandığı açıklandı.
Hizbullah’tan yapılan yazılı açıklamada, hareketin çeşitli birimlerinde çalışan bazı kişilerin kullandığı “pager” isimli çağrı cihazlarında henüz bilinmeyen bir nedenle eş zamanlı patlamalar yaşandığı belirtildi. Açıklamada şu ifadelere yer verildi:
"Halkımızı, Siyonist düşman İsrail'in psikolojik savaşı lehine yürütülen asılsız haberler ve yanlış bilgi yayma girişimlerine karşı dikkatli olmaya davet ediyoruz. Bu tür söylentiler, özellikle İsrail’in kuzeydeki durumu değiştirme tehditleriyle eş zamanlı olarak gündeme getirilmektedir.”
İran Mehr Haber Ajansı İran'ın Lübnan Büyükelçisi Mojtaba Amani'nin çağrı cihazının patlaması sonucu yaralandığını duyurdu. Reuters'in aktardığına göre üst düzey bir Hizbullah yetkilisi olayı “şimdiye kadarki en büyük güvenlik ihlali” olarak nitelendirdi.
İsrailli üst düzey güvenlik yetkililerinin, İsrail’in Lübnan’daki çağrı cihazlarına sızıp patlatmasının ardından artan gerilim nedeniyle 'acil toplantıya' çağrıldığı aktarıldı. Haaretz gazetesinde yer alan haberde, Lübnan'daki patlamaların ardından İsrail hükümetinin 'acil toplantı' istediği belirtildi.