HATİCE KÖYLÜ/RÖPORTAJ
İzmir’in tarihi demiryolu mirası, TCDD Çamlık Buharlı Lokomotif Müzesi’nde bir araya geliyor. Selçuk ilçesine bağlı Çamlık’ta bulunan müze, İzmir’e 90 km uzaklıkta, 1856 yılında inşa edilmeye başlanan ve 1866 yılında tamamlanan İzmir-Aydın demiryolu hattının önemli bir parçası olarak tarihe geçti.
Müzenin tarihçesi
TCCD Müze Müdürü Volkan Poliçe, İzmir-Aydın demiryolu hattı üzerindeki Çamlık istasyonunun tarihi ve dönemindeki önemini vurguluyor. Müzenin kökeni, İngilizler tarafından yapılan bu tarihi demiryolu hattına dayanıyor. İzmir’deki hangarlarda trenlerin bakımları yapılıp yollarına devam ettiği dönemlerde, Çamlık istasyonu önemli bir tamir ve bakım merkezi olarak kullanıldı. 1856-1866 yılları arasında tamamlanan bu demiryolu hattında, Çamlık istasyonu, Aydın veya İzmir'den gelen trenlerin uğradığı ve buradaki hangarda gerekli bakımların yapıldığı merkezi bir nokta olarak görev yapıyordu. Ancak zamanla güzergah değişiklikleri nedeniyle 1939 yılından sonra aktif tren trafiğini kaybetmiş, 1981 yılına kadar ise sadece tadilat ve bakım işlemleri için kullanılmıştır.
Çamlık Buharlı Lokomotif Müzesi
1991 yılında alınan kararla Çamlık istasyonunun hangar bölümü ve çevresi müzeye dönüştürülmüş ve 1997 yılında TCDD Çamlık Buharlı Lokomotif Müzesi olarak ziyarete açılmıştır. Müzede, Almanya, Fransa, İngiltere, ABD, İsviçre gibi çeşitli ülkelerden getirilmiş toplam 32 adet buharlı lokomotif ve iki adet kar küreme lokomotifi sergilenmektedir. Ayrıca, 2021 yılında müze içinde bulunan hangarın da küçük bir müzeye dönüştürüldüğü ve burada Osmanlı döneminde yol yapım ve tadilatında kullanılan eserlerin sergilenmeye başlandığı bilgisini de paylaşmıştır.
Toplam 32 lokomotif
Müzedeki en dikkat çekici lokomotifler arasında bulunan en eski model, 1887 yılında İngiltere'de üretilmiş ve saatte 28 km hız yapabilen bir lokomotiftir. En yeni lokomotif ise 1952 yılında Almanya'da üretilmiş bir modeldir. Ayrıca müze içinde çeşitli dönemlerde kullanılmış lokomotifler, su sarnıçları, su tankları, tarihi su kuleleri, semaforlar ve kantarlar da yer alıyor. Toplamda 32 lokomotif ve 2 adet kar küreme lokomotifi müzenin koleksiyonunu oluşturuyor.
Müze aynı zamanda ziyaretçilerine, özel işletmelere ait kafe ve restoranlar aracılığıyla çeşitli imkanlar sunmaktadır. Bu işletmelerin faaliyetleri de İzmir Müze Müdürlüğü tarafından denetlenmektedir.
Osmanlı tarihinin yansımaları
Turistlerin en çok ilgisini çekenler arasında Osmanlı döneminden kalma lokomotifler yer alıyor. Müze sadece İzmir-Aydın hattında kullanılanlar değil, Osmanlı'nın çeşitli bölgelerinde kullanılan lokomotifleri de sergiliyor. Örneğin, Doğu Anadolu bölgelerinde, Basmane kasaba hattı üzerinde ve İzmir-Afyon güzergahında kullanılan tüm lokomotifler burada toplanmış durumda.
Müze Müdürü Volkan Poliçe, TCDD bünyesinde bulunan müzelerin tarihi demiryolu kültürünü gelecek nesillere aktarma misyonunu taşıdığını belirterek, ziyaretçilerin duygusal anlar yaşadığı eserlerin korunmasının önemini vurguladı. Poliçe sözlerini, "Son olarak belirtmek isterim ki sadece Çamlık’ta olan müzeye değil Alsancak’ta yer alan müzemize de ziyaretinizi bekleriz” şeklinde noktaladı.