9 Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Öğretim Üyesi ve tarihçi yazar Doç. Dr. Mehmet Emin Elmacı, "Hayatın İçinden" programında İzmir'in düşman işgalinden kurtuluşu ve bu olayın Türk tarihindeki yeri hakkında kapsamlı bilgiler sundu. İzmir'in kurtuluşunun, Büyük Taarruz'un ardından yaşanan önemli bir dönüm noktası olduğuna dikkat çeken Elmacı, bu zaferin Türk milletinin sevinç ve umut dolu bir geleceğe adım atmasını sağladığını vurguladı.
Haber Ekspres Gazetesi'nden Burcu Yanar'ın özel haberine göre; Doç. Dr. Mehmet Emin Elmacı, İzmir’in 9 Eylül’de düşman işgalinden kurtuluşu ile ilgili konuşarak, “İzmir’in kurtuluşu 30 Eylül zaferinden sonra geliyor. Zaferin sonrasında İzmir’in bütün dünya ülkelerinin basınının orda olduğu bir dönemdir. Zaferin sonrasından gelen İzmir’in kurtuluşu bütün Türkiye’de sevinçle karşılandı. İzmir, Ege ve ardından Türkiye’nin kurtuluşu diyebiliriz” dedi.
Büyük Taarruz ve İzmir'in bağı
Büyük Taarruz ve İzmir’in kurtuluşu arasındaki bağlantıyı da aktaran Elmacı, “Mustafa Kemal Paşa'nın Büyük Taarruz'un öncesinde bir barış girişimi var. Atatürk her ne kadar zorunlu olmadıktan sonra savaşı bir cinayet gibi görse de bir asker olarak barışa bir son şans vermiş. Temmuzun başında en sevdiği arkadaşı Ali Fethi Okyar’ı batı ülkelerine görüşmek için başkentlere göndermiş. 26 Ağustos sonrası Büyük Taarruz'un sabah 5.30’da başlamasıyla birlikte gizli planlar ortaya konmuştur. Savaş kazanıldıktan sonra emir gereği İzmir’e gelinecek ama yol üzerinde bazı sıkıntılar var aslında bu sıkıntılardan bahsetmek lazım. Birçok yerde yangınlar çıkartılıyor. Manisa 8 Eylül ve 9 Eylül İzmir büyük bir yangına tutuluyor. 10 bin evin yandığı söyleniyor. İzmir kurtulduğunda gazeteciler buradaydı” ifadelerine yer verdi.
İzmir yangınları hakkında
İzmir yangınları hakkında farklı iddialar olduğunu da vurgulayan Elmacı, “Bir Avusturya Macaristan şirketinin sigorta itfaiye müdürü olan Sırp asıllı Greçkoviç vardır. Bu kişinin bir raporu var. 12 eylül gecesi Basmane’de başlayan ve Ermeni bölgesi denilen yerde yangınlar devam ediyordu. Yangın söndürülmek üzereyken birkaç yerde daha çıkınca söndürmek zor oluyor. Rüzgarın karadan denize esmesiyle bölgeye büyük zarar veren bir yangın çıkmış oluyor. O belge 1 ay sonra Greçkoviç tarafından hazırlanıyor. Gazetelerde de bu belgenin tamamı yayınlanıyor. Yangını onların çıkardığı ifade ediliyor. Başı bozukların ‘burayı yar etmeyeceğiz’ diye haberleri var” dedi.
Şehirde sevinç kutlamaları
İzmir’in kurtuluşundan sonra şehirde yaşanan değişikliklerden de bahseden Elmacı, “Büyük sevinç gösterileri yaşandı. Daha sonra Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası olacak olan bir ekip bile kutlamalara katılmıştı. Atatürk’ün evleneceği hanım olan Latife Hanım’ın ailesinin de yanan bölgede evleri olduğu söyleniyor. Yangının sıkıntıları bir süre ekonomik olarak da sıkıntılar yaşandı ancak Lozan’da birçok sorun aşılmıştır. İzmir İktisat Kongresi’nde tüm yabancı basının da İzmir’de olduğu bir kongrede mesaj çok nettir. ‘Saban kılıcı yenecek’ diye bir cümlesi vardır” açıklamasında bulundu.
Türkiye’nin kurtuluşuna etkisi
Doç. Dr. Elmacı, İzmir’in kurtuluşunun Türk tarihindeki yerini de sözlerine ekleyerek, “Türkiye’nin kurtuluşunu da bunun içinde görüyorum. İzmir’in kurtuluşu sonrasındaki Türkiye İzmir İktisat Kongresi’de Lozan’a bir mesajdır” diye konuştu.
