Geçen yıldan beri tartışma konusu olan İzmir’in Karaburun ilçesine bağlı Mordoğan’ın Ayıbalığı mevkiinde bulunan kaçak iskeleyi yıkmaya giden İzmir Büyükşehir Belediyesi ekipleri işletmeye alınmadı.
Özel Çevre Koruma Bölgesi (ÖÇKB) sınırlarında bulunan kaçak iskele hakkında İzmir Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü, iskelenin ruhsatsız olduğunu ilgili yerel birimlere iletmesinden ancak bir yıl sonra yıkım için harekete geçilebildi.
Sualtı Araştırmaları Derneği-Akdeniz Foku Araştırma Grubu ve Karaburun Yerel Fok Komitesinin çağrısıyla harekete geçen İzmir Büyükşehir Belediyesi, "Başkanlık Oluru kapsamında 3 Mayıs 2024 tarihinde söz konusu işlemin sorumlusu durumundaki işyerinin yetkililerine tebligat yapılmıştır. Tebligatın ardından 15 günlük zorunlu yasal sürecin tamamlanmasıyla birlikte yıkım işlemi Fen İşleri Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülecektir" şeklinde karar aldı.
Karar doğrultusunda iskeleyi yıkmak için bölgeye giden İzmir Büyükşehir Belediyesi Zabıta, İtfaiye, Yapı Kontrol, Fen İşleri Yıkım Şubesi ve Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü ekipleri, özel mülk olduğu gerekçesiyle "For You 35" adlı işletmeye giremedi. İskeleye itfaiye botuyla denizden girmeye çalışan belediye ekiplerinin bu sefer de karaya çıkmaları engellendi.
Akdeniz foklarının üreme ve yaşama alanında
Konuya dair açıklama yapan Sualtı Araştırmaları Derneği-Akdeniz Foku Araştırma Grubu, Mordoğan Ayıbalığı Mevkii’nin ÖÇKB statüsünde olduğuna dikkat çekti: “1/25000 Ölçekli Nazım İmar Planı Plan Hükümlerinde Akdeniz Foku ve yaşam alanlarına ilişkin plan notları da olan dünya çapında nesli tehlike altında olan Akdeniz Fokları’nın ülkemizdeki nadir yavrulama ve yaşam alanları arasında.”
Türkiye’de 1977 yılından itibaren resmen koruma altında olan Akdeniz Fokları, Ayıbalığı mevkiinde ve iskelenin bulunduğu kayalık mağaralarda iki yılda bir yavruluyor. Ardından anne foklar, 4,5 ay boyunca mağarada emzirdikleri yavrularını mağara dışına çıkarıp burada yüzmeyi öğretiyor.
Her geçen yıl Akdeniz Foklarının üreme ve yaşama alanları tahrip edilirken kaçak iskelenin yıkılamaması fokların yaşamını tehdit ediyor.
İskele inşa edildiği tarihte ortak bir basın açıklaması gerçekleştiren Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğine (TMMOB) bağlı Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, Mimarlar Odası İzmir Şubesi ve Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi; kaçak yapılaşma ile Akdeniz foklarının yaşama alanlarında "geri dönülmesi mümkün olmayan sonuçlara" yol açılacağını belirtti.
İskele Kıyı Kanunu’na aykırı
Bir yıl önce Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü başta olmak üzere İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Karaburun Belediyesine çağrıda bulunan meslek odaları kaçak iskelenin kıyı mevzuatına aykırı olduğunu vurguladı:
“2019 yılında Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilen Karaburun’un doğal güzellikleri arasında yer alan ve Akdeniz Foklarının yaşam alanlarından biri olan Mordoğan Ayıbalığı Koyu, ‘ForYou Otuz Beş‘ isimli işletme tarafından koya ve denize yerleştirilen demir kazıklar üzerine oturtulan demir platformla işgal edilmiştir. Tesisin, 3621 sayılı Kıyı Kanunu’na aykırı olarak kayalıklara dikenli tel ve çit çekerek deniz bağlantısına engeller oluşturduğu görülmektedir. Söz konusu yapılaşmanın 3621 sayılı Kıyı Kanunu’nun 4’üncü, 5’inci ve 6’ncı maddelerine (kıyı kenar çizgisi) aykırı olduğu değerlendirilmektedir.”
"Yetkililerin çözüm üretememesi üzüntü verici"
Sualtı Araştırmaları Derneği-Akdeniz Foku Araştırma Grubu ve Karaburun Yerel Fok Komitesi bugün Mordoğan Ayıbalığı’ndaki iskelenin hâlâ yıkılmamasına tepkili. Dernek temsilcileri, “Bir yılı aşan sürede ruhsatsız bir iskelenin kurumların yetki tartışmalarıyla ayakta kalması ve bu ayakta kalışa kurumların seyirci kalması çözüm üretememesi üzüntü verici” diyor.
Yıkım kararı bir yıl önce alınmış olmasına rağmen bürokratik süreçler nedeniyle iskelenin yıkım işleminin temmuz ayına ertelendiğine dikkat çeken dernek üyeleri; Çevre Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıkları Koruma Genel Müdürlüğü’nden Mordoğan Ayıbalığı Mağarası denizel ve karasal alanını “Kesin Korunacak Hassas Alan” olarak ilan etmesini talep etti.
Ulaştırma Bakanlığının Tersaneler ve Kıyı Yapıları Genel Müdürlüğü’nün de Bakanlık izni olmadan inşa edildiğini bildirdiği kaçak iskelenin yıkılması için nasıl bir çözüm bulunacağı ise belirsiz.
