İzmir Tireli genç girişimci Nurefşan Yaykal, Osmanlı'dan günümüze uzanan 5 asırlık beledi dokuma sanatını yeniden canlandırarak küresel pazarlara taşımayı başarıyor. Dedesi ve annesinden öğrendiği bu sanatı, düzenlediği kurslarla da gelecek kuşaklara aktaran Yaykal, kültürel mirasa sahip çıkma misyonunu sürdürüyor.
Tarihi Geçmişiyle Beledi Dokuma
En eski pamuklu dokumalardan biri olarak bilinen beledi dokumanın kökleri 16. yüzyıla kadar uzanıyor. Tire ve Bursa'da tarihsel kayıtlara geçen bu dokuma türü, Osmanlı döneminde padişah kaftanlarında da kullanılıyordu. Nurefşan Yaykal, 6 yıl önce kurduğu atölyesinde bu tescilli "Tire Beledi Dokuması"nı yaşatıyor.
1908 tarihli Aydın Vilayeti Salnamesi'nde Tire'de 60 el tezgahı bulunduğu belirtilirken, teknoloji ve öğrenme zorluğu nedeniyle bu sayılar hızla azaldı. Tire Belediyesi ve Ticaret Odası'nın girişimleriyle geçen yıl "Tire Beledi Dokuması" ismi Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillendi.
Sadece Kıyafet Değil, Çeşitli Kullanım Alanları
Beledi dokumaları, 24 çerçeveye sahip, 16 ya da 13 pedalla kumanda edilen tezgahlarda üretiliyor. Bu dokumaların dayanıklılığı sayesinde kıyafetlerin yanı sıra çanta, ayakkabı, döşeme ve perde gibi farklı alanlarda da kullanılabiliyor.
Kültür Mirasını Yaşatan İnisiyatif
88 yaşındaki son beledi ustalarından Saim Bayrı'nın torunu olan Nurefşan Yaykal, kültürü yaşatmak amacıyla kendi atölyesini açtı. Atölyede kişiye özel ceket, çanta, kravat ve seccade gibi ürünler tasarlayan Yaykal, beledi dokumanın tanıtımı için modern projelere imza atıyor. Akademisyenlerle iş birliği yaparak, geleneksel beledi dokumayı orijinalliğini bozmadan modern tekstil anlayışıyla harmanlıyor. Bu çalışmalar, yerel ve uluslararası düzeyde büyük ilgi görüyor.
Yaykal, ürünlerini resmi kurumlar ve Tire Ticaret Odası'nın desteğiyle sosyal medyada tanıtarak geniş kitlelere ulaştırmayı hedefliyor. “Ürünlerimiz el emeği ve zahmetli bir süreçten geçiyor. Şimdi, dünya genelinde rağbet gören bir platformda ürünlerimi sergileyip pazarlıyorum. Beledi dokuma sanatının beşinci kuşak ustası olmak büyük bir sorumluluk. Tire Beledi Dokuması, bu ilçeyle özdeşleşmiş bir kültürel miras. Hedefim, bu sanatı tüm dünyaya duyurmak,” diyerek geleceğe dair umutlarını paylaşıyor.