İzmir'in mistik geçmişinde bir yolculuk: Sabetay Sevi'nin izleri
17. yüzyılın ortalarında İzmir sokaklarında dolaşırken, bir zamanlar burada yaşamış olan ve Yahudi dünyasında büyük bir inanç dalgası yaratan Sabetay Sevi’nin ayak izlerini takip ediyor olabilirsiniz.
Sabetay Sevi, 1626 yılında İzmir'de, zengin bir tüccar ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Şehrin kozmopolit atmosferi, onun dini eğitimine ve mistik arayışlarına uygun bir zemin hazırladı. Küçük yaşlarda aldığı kapsamlı Talmud eğitimi, onu genç yaşında haham olmaya taşıdı. Ancak Sevi, Talmud’dan çok Yahudi mistisizmi ve Kabala'ya ilgi duydu. İzmir’in dar sokaklarında, deniz kokusunun arasında Kabala okuyan genç Sevi’yi hayal edebilirsiniz.
1648’de, Sevi kendisini mesih ilan etti. İzmir'den ayrılıp Yunanistan ve Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde dolaştı, Selanik ve İstanbul gibi şehirlerde kendisine inananlar ve karşı çıkanlar arasında bir yolculuk yaptı. Bu yolculuklar sırasında İzmir'den uzaklarda bile, memleketinin sıcak ve canlı atmosferini yanında taşıyordu.
1665 yılında, Gazzeli Nathan ile tanışması, Sevi’nin hayatında bir dönüm noktası oldu. Nathan, Sevi’yi mesih olduğuna ikna etti ve bu inanç hızla yayıldı. Eylül 1665’te Sevi, İzmir’e geri döndü. Şehrin sinagogları ve dar sokakları, onun mistik öğretilerine ve takipçileriyle yaptığı toplantılara tanıklık etti. Sevi’nin Portekiz sinagoguna yaptığı baskını ve Tevrat’ın ilahi isimlerle okunduğu anları gözünüzde canlandırabilirsiniz. İzmir'in tarih kokan sokaklarında dolaşırken, bu olayların geçtiği yerlerde durup, bir zamanlar burada yaşanan dini çalkantıları hissedebilirsiniz.
1666’da İstanbul’da tutuklanması ve İslam’a geçmesi, Sevi’nin hayatının trajik bir dönüm noktasıydı. Ancak İzmir, onun ilk yıllarının ve mistik yolculuğunun başladığı yer olarak her zaman özel bir yere sahipti.
Bugün, İzmir’in tarihi bölgelerinde gezerken, Sabetay Sevi’nin yaşadığı dönemin izlerini takip edebilirsiniz. Şehrin eski sinagogları, dar sokakları ve tarihi yapıları, size o dönemin ruhunu hissettirecektir. Sabetay Sevi’nin hikayesi, İzmir’in tarihine dokunan mistik bir yolculuktur ve bu şehirde adım atarken, bir zamanlar burada yaşanan derin inanç krizlerini ve mistik arayışları hissedebilirsiniz.
Sabetay Sevi Evi: İzmir'in tarih kokan kortejosu
Sabatay Sevi Evi, Türkiye'nin İzmir şehrinde, İzmir Agorası içinde yer alan tarihi bir kortejodur. Bu bina, 1626'da İzmir'de doğan Yahudi din adamı Sabatay Sevi'nin yaşadığı ev olarak kabul edilmektedir.
Tarihçe
İzmir Agorası içinde bulunan ve Sabetay Sevi'nin evi olduğu düşünülen bina, 1949'da ev sahibi Yahudi ailenin İsrail'e göç etmesinin ardından zamanla yıprandı. 1980'lerden itibaren, evin görüntüleri çeşitli dergi ve belgesellerde yer almaya başladı. 2005 yılında kültür varlığı olarak tescillenen ev, 2016 yılında İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından 1,1 milyon lira bedelle restore edildi.
Mimari özellikler
Üç katlı olarak inşa edilen kortejo, bir avluya ve bahçeye sahiptir. İzmir Agora'nın girişinde, İki Çeşmelik Caddesi üzerinde bulunan bu ev, Sabetaycılığın doğduğu yer olarak bilinmektedir. Sabatay Sevi, 1626 yılında İzmir'de doğmuş ve doğum tarihi Yahudi inancında Mesih'in doğum günü olarak kabul edilmiştir.
1648 yılında Doğu Avrupa'da yaşanan Yahudi katliamı, Yahudilerin Mesih'in gelişini beklemelerine sebep oldu. Bu dönemde, kendisini Yahudilerin kurtarıcısı ve Mesih olarak ilan eden Sabatay Sevi, müritleri tarafından "Efendimiz" anlamına gelen "Emire" sıfatıyla anıldı. Ancak hahamlar, Sabatay Sevi'yi İzmir'den kovdular. Yine de müritleri artarak Osmanlı İmparatorluğu'nun sınırlarını aştı ve tüm Avrupa'dan takipçiler kazandı.
1665 yılında İzmir'e döndüğünde, Yahudi nüfusunun büyük bir çoğunluğu ve hatta bazı Hristiyan ve Museviler bile onu Mesih olarak kabul ediyordu. Bu dönemde, Sabetaycılığın karşıtları olan Portekiz Sinagogu'nda büyük bir isyan çıktı. İsyan, Sabatay Sevi'nin saraya çağrılması ile sona erdi. Daha sonra Sabetay Sevi, Müslümanlığı benimsedi, ancak yaşamı boyunca Yahudi inancına bağlı kaldı.
Sabetay Sevi Evi, İzmir'in tarihi ve kültürel mirasının önemli bir parçası olarak ziyaretçilerini beklemektedir.