Pezeşkiyan'ın reformist politikaları ve Celili'nin radikal muhafazakar tutumu yarışın kaderini belirleyecek.
19 Mayıs 2024'te meydana gelen helikopter kazasında Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin hayatını kaybetmesiyle İran, Cumhurbaşkanlığı seçimleri için sandık başına gitti. 28 Haziran'da gerçekleştirilen seçimde, Mesud Pezeşkiyan ve Said Celili ikinci tura kalan adaylar oldu. İlk turda Pezeşkiyan yüzde 42,5, Celili ise yüzde 38,6 oy aldı. İkinci tur seçimleri 5 Temmuz 2024'te yapılacak.
İlk turun kazananları ve kaybedenleri
Reformist aday Mesud Pezeşkiyan, eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi döneminde Sağlık Bakanlığı ve Meclis Başkanlığı yapmış, mütevazi yaşamı ile tanınan bir siyasetçi olarak ilk turda en yüksek oyu aldı. Muhafazakar adaylar arasında iddialı olan Muhammed Bakır Kalibaf beklenenin altında oy alarak üçüncü sırada kaldı. Said Celili ise beklenenden fazla oy alarak ikinci tura geçmeyi başardı.
Seçim katılım oranları ve oy dağılımı
İran'da seçimlere katılım son yıllarda düşüş gösteriyor. Bu seçimde de katılım oranı yüzde 40'ta kaldı. Reformist Pezeşkiyan 10 milyon 473 bin 991 oy alırken, Celili 9 milyon 473 bin 298 oy aldı. Katılım oranının düşük olması, seçimin meşruiyeti açısından tartışmalara neden oldu.
İkinci turda kim kazanır?
İkinci turda reformist Pezeşkiyan ile radikal muhafazakar Celili karşı karşıya gelecek. Pezeşkiyan, ülkedeki etnik ve mezhebi ayrımcılığı azaltma ve zorunlu başörtüsü gibi sorunları çözme vaadiyle dikkat çekiyor. Celili ise Batı karşıtı ve radikal politikaları ile tanınıyor. Kalibaf'a verilen oyların çoğunu alması halinde Celili'nin seçimi kazanma şansı yüksek.
Analiz ve beklentiler
İran Araştırmaları Merkezi (İRAM) Başkan Vekili Doç. Dr. Turgay Şafak, ikinci tura kalan İran Cumhurbaşkanlığı seçiminin hassas dengelerini değerlendirdi. Şafak, Celili'nin radikal muhafazakar tabanı temsil ettiğini ve Kalibaf'a verilen oyları alması durumunda kazanma şansının yüksek olduğunu belirtti. Pezeşkiyan'ın ise reformist seçmeni ikna etmesi ve düşük katılımı artırması gerektiğini vurguladı.
