İnsanların sahip olduğu fikirlerin sabit ve değişmez olduğuna dair yaygın bir inanç var. Ancak bilimsel araştırmalar, görüşlerimizin sürekli değiştiğini ve bunun çoğunlukla farkında olmadan gerçekleştiğini ortaya koyuyor. Fikirlerimiz, özellikle psikolojik ve toplumsal dinamikler etkisiyle şekilleniyor ve değişiyor.
Doğrulama sapması: Fikirlerimizde sabit miyiz?
İnsanlar çoğunlukla kendi fikirlerini destekleyen verileri daha fazla hatırlama eğilimindedir. Bu duruma "doğrulama sapması" denir. Şarap içmeyi seven bir kişi, alkolün yararlarıyla ilgili araştırmaları hatırlamaya daha yatkındır. Beynimiz de hemfikir olduğumuz düşünceleri daha hızlı işleme eğilimindedir, bu da fikirlerimizin sabit olduğu yanılsamasını yaratır.
Ancak bu fikirlerin değişebileceği gerçeği, özellikle bazı sosyal ve politik durumlardan sonra daha belirgin hale gelir.
Psikolojik bağışıklık sistemi: Uyum sağlama
British Columbia Üniversitesi'nden Kristin Laurin'in yaptığı araştırmalar, insanların fikirlerini değiştirdiğini, ancak bu sürecin bilinçli olmaktan çok, psikolojik bir savunma mekanizması olduğunu ortaya koyuyor. Örneğin, bir bölgede plastik şişe yasağı getirildiğinde, ilk başta karşı çıkan insanların zamanla bu yasağa uyum sağladıkları görüldü. Laurin bu durumu "psikolojik bağışıklık sistemi" olarak tanımlıyor. İnsanlar, değişimin o kadar da kötü olmadığını düşünmeye başlıyor ve hayatlarına devam ediyorlar.
Benzer bir durum, Başkan Trump'ın seçilmesinden sonra kamuoyundaki değişimde de gözlemlendi. İlk başta karşı çıkan insanlar zamanla Trump’a karşı daha az olumsuz düşünmeye başladılar.
Algısal sapma: Geleceği yanlış tahmin etmek
Harvard Üniversitesi'nden bir araştırma ekibi, insanların gelecekteki olaylarla ilgili tahminlerinde algısal sapma yaşadığını ortaya koydu. İnsanlar, olumsuz bir olayın kendilerini ne kadar kötü hissettireceğini ya da olumlu bir olayın ne kadar iyi hissettireceğini abartma eğilimindedirler. Ancak gerçekte, bu olaylar bizi tahmin ettiğimiz kadar etkilemez. Bu algısal sapma, insanlar politik kararlar veya sosyal değişiklikler karşısında zamanla daha ılımlı hale geldiklerinde de gözlemlenir.
