En sıcak gecelerde bile üzerine bir şey örtmeden uyuyamayan insanlardan biriyseniz, yalnız değilsiniz. Pek çok insan, üzeri bir şeyle örtülmediği sürece rahatça uyuyamaz. Bu dürtü evrensel bir ihtiyaç gibi görünmektedir. Peki ama neden üstümüzü örtme gereksinimi duyarız?
Tarihsel arka plan
Üstümüzü örttüğümüz pikeler, yorganlar veya battaniyeler yakın zamanda hayatımıza girdi. Orta Çağ boyunca yalnızca zengin insanlar üstlerine örtebilecekleri battaniyelere sahipti. Mısır’daki keten çarşaflardan Roma İmparatorluğu dönemindeki yünlü çarşaflara ve Orta Çağ Avrupa’sındaki pamuğa kadar, yatak örtüleri sadece zenginlerin erişebildiği lükslerdi. O dönemlerde pek çok kişinin bir yatağı bile yoktu. Yeni evli bir çiftin, eğer maddi imkanları varsa, alacakları ilk şey bir yataktı. Yatak alacak kadar şanslı olanlar, ısınmak için çoğu zaman hayvanlarıyla veya birden fazla kişiyle birlikte yatıyordu. Yatak ve yatak takımları, tüm hanedeki eşyaların yaklaşık üçte birini oluşturuyordu.
Modern zamanlarda yatak ve örtü kullanımı
Viktorya dönemi evleri, çok sayıda odaya ve ayrı yatak odalarına sahipti. Bu dönemde ortak uyumanın uygunsuz olduğu fikri yaygınlaştı. Kumaşların ucuzlamasıyla yataklar ve nevresimler daha erişilebilir hale geldi. Bugün, pek çok insan geceleri bir şeylerle üstünü örtme ihtiyacı duyar. Hatta Afrika’nın tropik iklimlerinde bile uyku ritüeli, örtüsüz gerçekleştirilmiyor. Ancak bu alışkanlık, neden üstümüzü örtmeden uyuyamadığımızı tam olarak açıklamıyor.
Vücut ısısının düzenlenmesi
Üstümüzü örtmenin bir nedeni, vücudun geceleri ekstra sıcaklığa ihtiyaç duymasıdır. Yatmadan önce vücut ısımız düşmeye başlar ve bu, gevşeme hissi yaratır. Düşen vücut ısısı, melatonin hormonunun salgılanmasına yol açar. Ancak gecenin ilerleyen saatlerinde bu serinleme, daha az keyifli hale gelebilir. REM uykusu sırasında vücut kendi sıcaklığını düzenleyemez ve genellikle sabaha karşı en düşük sıcaklıkta olduğumuz bu dönemde REM aşamasında oluruz. Bu nedenle, yatarken hava sıcak olsa bile sabaha karşı titreyerek uyanmamak için içgüdüsel olarak üzerimizi örtmek isteriz.
Psikolojik ve nörolojik sebepler
Üstümüzü örtme ihtiyacının bir diğer nedeni, REM döneminde vücuttaki serotonin seviyesinin hızla düşmesidir. Serotonin, uyku düzenlemesini modüle etmeye yardımcı olur ve depresyon ile uykusuzluk arasındaki bağlantıyı açıklar. Yapılan araştırmalar, ağır ve kalın bir örtü altında uyumanın beynin serotonin üretimini artırdığını ortaya koymuştur. Yani, REM sırasında şaşkına dönen beynimize üstümüze örttüğümüz bir örtü yardımcı olur. Bu örtünme ihtiyacının bir başka nedeni de koşullanmadır. Bebekliğimizden beri uyurken üzerimizin örtülmesi, uyku ve örtünme arasında bir bağlantı kurmamıza yol açar. Pavlov’un köpekleri nasıl zil sesiyle yemek arasında bağlantı kurduysa, biz de battaniyeyi görünce uyuma sürecimizi başlatırız.
Sonuç olarak
Neden üstümüzü örteriz sorusuna Google’da bakarsanız, battaniyelerin rahimde hissettiğimiz sıcak, kapalı duyguyu simüle ettiğine dair birçok teoriyle karşılaşırsınız. Battaniyenin teorik olarak koruma veya güvenlik hissi verdiği düşünülebilir. Ancak uzmanlar, anne rahmi hissi fikrine katılmamaktadır. Ayrıca, konu ile ilgili araştırma olmasa da yumuşak dokuların iyi hissettirmesi olası bir neden olarak düşünülmektedir.