Gazetecilik tarihi boyunca pek çok önemli gün ve gelişme yaşandı. Bu yazıda, gazetecilik mesleği açısından kritik öneme sahip 5 tarihi ve bu günlerin anlamlarını inceleyeceğiz. Ayrıca, 21 Ekim Dünya Gazeteciler Günü’nün aslında resmi bir gün olmadığını ve daha bilinçli kutlanması gereken diğer önemli tarihlerle birlikte nasıl değerlendirilmesi gerektiğini ele alacağız.
10 Ocak: Çalışan Gazeteciler Günü
1961 yılında yürürlüğe giren 212 sayılı Basın İş Kanunu, gazetecilere birçok hak ve güvence sağlamıştır. Bu kanunun ardından, 1962'den itibaren 10 Ocak "Çalışan Gazeteciler Günü" olarak kutlanmaya başlanmıştır. Ancak, 1971'de yapılan düzenlemelerle gazetecilerin haklarında geriye doğru adımlar atılması, bu günü "bayram" olmaktan çıkararak "Çalışan Gazeteciler Günü" olarak anılmasına yol açmıştır. Her yıl bu özel günde, işsiz kalan ve mesleğini icra edemeyen gazetecilerin durumu da gündeme gelir. O dönemde dokuz gazete patronunun, yasaya tepki olarak 11 Ocak'ta gazetelerini kapatma kararı aldığını da unutmamak gerekir.
3 Mayıs: Dünya Basın Özgürlüğü Günü
Birleşmiş Milletler’in 1993 yılında aldığı kararla 3 Mayıs, dünya çapında “Dünya Basın Özgürlüğü Günü” olarak kutlanmaya başlandı. Bu özel gün, basın özgürlüğünün demokrasiyi koruma konusundaki rolünü vurgulamak, medya özgürlüğüne karşı yapılan saldırılara dikkat çekmek ve gazetecilik etiğini teşvik etmek için önem taşır. Ayrıca, gazetecilere yönelik saldırıları kınamak ve öldürülen gazetecileri anmak amacı da taşır. Bu bağlamda, Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) tarafından yayımlanan Basın Özgürlüğü Endeksi de bu günle ilişkilidir.
24 Temmuz: Basın Özgürlüğü İçin Mücadele Günü
1908 yılında 2. Meşrutiyet’in ilanı ile basına uygulanan sansürün sona erdiği gün olan 24 Temmuz, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından "Basın Bayramı" olarak ilan edilmiştir. Ancak, 1971 askeri muhtırasının ardından gazetecilere uygulanan baskılar artınca, bu günün adı "Basın Özgürlüğü İçin Mücadele Günü" olarak değiştirilmiştir. Günümüzde internet sitelerine uygulanan erişim engelleri ve otosansür gibi sorunlarla da mücadele edilen bu gün, basın özgürlüğü açısından hala büyük bir anlam taşımaktadır.
21 Ekim: Bağımsız Gazetecilik Günü
Son yıllarda Türkiye’de "Dünya Gazeteciler Günü" adıyla kutlanan 21 Ekim’in kökeni belirsiz olsa da, ilk olarak 2014 yılında İhlas Haber Ajansı’nın haberlerinde yer bulduğu görülmektedir. Osmanlı İmparatorluğu'nda yayımlanan ilk özel gazete olan "Tercüman-ı Ahval" 21 Ekim 1860 tarihinde yayımlanmaya başlamıştır. Bu tarih, gazetecilik tarihinde önemli bir yer tutmakla birlikte, günün "Dünya" ibaresiyle kutlanması sadece Türkiye ile sınırlı kalmaktadır. Bu nedenle bu günün "Bağımsız Gazetecilik Günü" olarak adlandırılması daha uygun olacaktır.
2 Kasım: Gazetecilere Karşı İşlenen Suçlarda Cezasızlıkla Mücadele Günü
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 2013 yılında 2 Kasım'ı "Gazetecilere Karşı Suçlarda Cezasızlıkla Mücadele Uluslararası Günü" olarak ilan etmiştir. Bu günün seçilme nedeni, 2 Kasım 2013'te Mali'de öldürülen Fransız gazeteciler Claude Verlon ve Ghislaine Dupont’un anısını yaşatmaktır. BM, bu günde gazetecilere yönelik suçların cezasız kalmaması ve faillerin adalet önüne çıkarılması konusunda üye devletleri harekete geçmeye çağırmaktadır.
Gazeteciler için belirlenen bu özel günler, mesleğin karşı karşıya kaldığı zorlukları ve özgürlüğe olan ihtiyacı bir kez daha vurguluyor. Özellikle gazetecilere yönelik şiddet ve sansür gibi konulara dikkat çekmek, meslek onurunu koruma yolunda atılan önemli adımlar arasında yer alıyor.
