Ege TV’de yayınlanan "İlkay Kıyak ile Hayatın İçinden" programında, İzmir Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Mesut Güleroğlu, gayrimenkul piyasasındaki güncel gelişmeleri ve dolandırıcılık önlemek amacıyla hayata geçirilen elektronik ilan doğrulama sistemi (EİDS) hakkında önemli bilgiler paylaştı. Haber Ekspres Gazetesi'nden Burcu Yanar'ın haberine göre Güleroğlu, bu sistemin hem alıcılar hem de emlakçıların güvenliğini artırmayı hedeflediğini vurguladı.
EİDS nedir?
Başkan Mesut Güleroğlu, elektronik ilan doğrulama sistemi (EİDS) hakkında konuşarak, “Ev almak isteyenler almak portallarına giriyor. Tam istediği gibi var. Sizin istediğiniz rakamların altındaysa hemen tutmak için telefon açıyorsunuz kapora istiyorlar. Gönderiyorsunuz sonra telefon numarası da ilan da siliniyor. Ortalıktan kayboluyorlar. Satılık olarak da Kemalpaşa, Bornova, Buca gibi kesimlerde bunu çok daha fazla görüyoruz. 1.5-2 milyon değerindeki evlerin fiyatları 800-900 bin lira gösteriliyor. Yine kaparo alınıp ortadan kayboluyorlar. Elektronik ilan doğrulama sistemi kaçak çalışan bu tarz yanlış işler yapanlar için bir önlemdir. İlan doğrulma sisteminde siz bana bir yetki veriyorsunuz. Yasal bir emlakçı olduğumu doğruladıktan sonra benimle bir anlaşma yapıyorsunuz. Bir sözleşme imzalanıyor ve bir nüshası sizde bir nüshası bende kalıyor. E-devletten de yetki verdiğinize dair bir sisteme giriyorsunuz. Sistem bu şekilde işliyor. Yasal emlakçı olacak ve vatandaş artık kandırılmaycak” dedi.
Bakanlık her adımı denetliyor
Sistemin piyasaya olan etkilerinden de bahseden Güleroğlu, “Örneğin ben bir ilan vereceğim. Benim ilanımı kim verebilir? Eşim, oğlum, kızım verebilir. Onun haricinde sadece yetkili emlak danışmanına yetki verebiliyorsunuz. İkincisi ben buradaki mülkümü satıyorum. Orda 3 liraya yazıyor, burada 5 lira yazıyor. Otomatik olarak o bölgenin fiyatını arttırmış oluyorum. 6 lirayı gören 7 lira yazıyor. Bir anda mülkün değeri artmış oluyor. Bunu da önlemek istiyor bakanlık bunun için yapmış olduğunuz her işlemi denetliyor. Eğer hatalı bir ilan girdiyseniz spekülatif ilan girmekten 100 bin lira daha sonra 50 bin daha sonra da 1 milyon lira para cezası kesiyor. Mülkü olan herkesin e-devlet üzerinden web tapuya girmesini ve burada iki adımlı kimlik doğrulama yapmasını öneriyoruz. Akıllı telefonlarda NFC, elektronik imza varsa o şekilde yapabilir. Ya da postaneye gidip telefon ile kimliğini eşleştirmesi gerekiyor. Her meslektaşım da web tapudan emlakçı kısmından kayıt olmalıdır. Yoksa yetki alamazlar” diye konuştu.
3 aylık bir geçiş dönemi var
Başkan Güleroğlu, “Portallar şunu yapıyor. Şu an bir deneme aşamasındayız. 15 Eylül’de bu sistem devreye girdi. Şu an da taşınmaz ticaretinin bir mülkü var. Orada tapunun üzerinde yazan bir numara var o numarayı girdiğinizde sistem çalışıyor. Tabi sistemde aksaklılar var ama tespit ediyoruz. İlgili mercilere bunu iletiyoruz. Bu hataların düzeltilmesini istiyoruz. Bunun geçişi de 31 Aralık 2024’ kadar. 2 Ocak 2025 dediği andan itibaren artık ilan doğrulamayan bir kişinin bile ilanı yayınlanmayacak. Bu üç aylık süreç bir geçiş dönemi. Bu tüm Türkiye için olması gereken bir şey. Bu sistem yapıldıktan sonra bir aşama daha var. Maliye Bakanlığı’na Gelir İdaresi Başkanlığı’na gerekli yazıları yazdık. Burada isteğimiz; alım satım vergilerinin belli oranda aşağı çekilmesi, emlak vergi oranlarının belli aranda aşağı çekilmesi ve bir kereye mahsus gelir vergisiyle ilgili af getirilmesi. Sadece emlakçının değil vatandaşın da haklarını korumaya çalışıyoruz” ifadelerine yer verdi.
Bugünü not edin 6 ay sonra tekrar bakın
Güleroğlu, İzmir’deki gayrimenkul piyasasını da değerlendirerek, “Kiralık işlerimiz hareketli ama kiralık daire bulmakta zorlanıyoruz. Alım, satımlar durdu. Durmasının bazı sebepleri var. Vergi sebepleri bunlardan biri ama asıl sebep krediler. Konut kredisi faiz oranları yüksek. Bir de mevduat faizinin yüksek olması oldukça etkili. Bugün konut almayanlar ileride çok pişman olacaklar. Bugünün tarihini not edin 6 ay sonra tekrar konuşalım. Fiyatlar ne zaman yükselir? Mevduat faizleri geriye doğru çekilir, konut kredi faizleri aşağı indirilir asıl patlamayı o zaman yaşarız” açıklamasında bulundu.
Gayrimenkulun aşağı inen bir çizgisini görmedim
Başkan Güleroğlu, pandeminin gayrimenkul sektöründeki kalıcı etkinlerini de açıklayarak şu ifadelere yer verdi: “Pandemide hayatı doğru okuyanlar çok büyük paralar kazandı. Vatandaş pandemiyi iyi okuyamadı. O gün gayrimenkule yatırım yapanlar inanılma kar ettiler. Gayrimenkulun aşağı inen bir çizgisini görmedim. Bizim en büyük sıkıntımız nüfusumuz büyüyor. Konut kredisi alamıyor. Yeni konut üretilmiyor. Mevcut konutların fiyatı da yukarı doğru çıkıyor. Fiyatların sabit kalmasının en büyük sebebi bunlar.”
Yabancı yatırımcıda gevşeme var
Mesut Güleroğlu, yabancı yatırımcıların ilgisine yönelik olarak da, “Niye bu kadar konut açığımız var bizim? Zaten normalde vardı bir de içeriye yabancılar geldi. Hepsi ev aldı ya da kiraladı. Dolayısıyla sistemde fiyat artışları yaşandı. Piyasayı manipüle eden şeyler bunlar ama çok da büyük bir hareketlilik yok. Biraz eskiye göre gevşeme var. Geçmişte 250 bin dolara ev alanlar şu an vatandaşlık aldılar. Şimdi de evleri satma zamanı geldi. Hem Türk vatandaşı oldular hem de kara geçtiler” sözlerine yer verdi.
Yastık altında paralar duruyor
Gayrimenkul sektöründeki en büyük sorunlara ve çözüm önerilerine de değinen Güleroğlu, “Ülkede yatırımın ana temaları sıcak paranın belli yerlerde dolaşması gerekiyor. Avrupa bu çok sayılıdır. Bizim ülkemizde borsa daha oturmamış. İnsanlar en güvenli liman gayrimenkulu tercih ediyor. O yüzden hep gözde. Yastık altında duran 100 milyar doların üzerinde bir paramız var bizim. Bu para ekonomide değil. Bu para ekonomide dönmüş olsa bu sıkıntıları yaşamamış olacağız” dedi.