Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Moleküler Biyoloji Anabilim Dalı'ndan önemli bir projeye destek geldi. Doç. Dr. Hüseyin Can’ın yürütücülüğündeki proje, toksoplazmoza karşı geliştirilmesi planlanan mRNA aşısıyla dikkat çekiyor. TÜBİTAK’ın onay verdiği bu projeyle, özellikle bağışıklığı zayıf bireyler ve hamile kadınlar için büyük önem taşıyan toksoplazma enfeksiyonuna karşı etkili bir çözüm hedefleniyor.
Projenin amacı ve önemi
Doç. Dr. Hüseyin Can’ın yürütücülüğündeki proje, Toxoplasma gondii adlı parazite karşı yenilikçi bir mRNA aşısı geliştirmeyi amaçlıyor. Toksoplazmozis, dünya genelinde yaklaşık bir milyar insanı etkileyen bir parazit enfeksiyonudur ve bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Hamile kadınlarda ise fetüse geçerek doğumsal anomalilere neden olabilir. Projenin amacı, bu parazit karşısında etkili bir aşı geliştirerek hem insanlarda hem de hayvanlarda toksoplazmozisle mücadele etmek.
Aşı çalışmalarının gerekliliği
Günümüzde, toksoplazmozis tedavisi için etkili bir ilaç bulunmamakta ve mevcut aşılar yalnızca koyunlarda kullanılmaktadır. Bu sebeple, toksoplazmozisle mücadelede yeni ve etkin bir aşıya duyulan ihtiyaç giderek artmaktadır. Proje, bu boşluğu doldurmayı ve etkili bir mRNA aşısı ile hem insan hem de hayvan sağlığına katkı sağlamayı hedefliyor.
mRNA teknolojisi ve projenin yeniliği
mRNA aşıları, COVID-19 pandemisi sırasında büyük başarı elde etmiş ve bu teknoloji, parazitler gibi farklı patojenlerle mücadelede de kullanılabileceği göstermiştir. Proje kapsamında, Toxoplasma gondii'ye karşı multivalan mRNA aşısı geliştirilecektir. Bu aşı, Toxoplasma gondii'nin çeşitli proteinlerini hedef alacak ve bu proteinleri sentezleyen mRNA transkriptleri üretilecektir. Lipit nanopartikülleri (LNP) kullanılarak formüle edilecek olan aşı, fareler üzerinde test edilecek ve etkinliği değerlendirilecektir.
Projenin bilimsel ve klinik yönleri
Projenin bir diğer önemli aşaması, mRNA-LNP aşısının farelere uygulanarak Toxoplasma gondii doku kistlerine karşı koruyuculuğunun test edilmesidir. Bu aşama, mRNA aşılarının sadece virüslere karşı değil, aynı zamanda parazitlere karşı da etkili olabileceğini gösterecektir.
Akademik destek ve katkılar
Projenin başarısında, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Moleküler Biyoloji Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Cemal Ün ile birlikte, EÜ Aşı Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi’nden Prof. Dr. Yüksel Gürüz, Prof. Dr. Mert Döşkaya, Doç. Dr. Aysu Değirmenci Döşkaya, Doç. Dr. Hasan Akbaba, Doç. Dr. Muhammet Karakavuk ve Dr. Özlem Günay Eşiyok gibi isimler de yer alıyor.
Rektör Prof. Dr. Necdet Budak’ın açıklamaları
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, proje ekibini tebrik ederek aşı çalışmalarının önemine dikkat çekti. Prof. Budak, pandemi sürecinin aşıların değerini bir kez daha ortaya koyduğunu belirtti ve üniversitenin multidisipliner yaklaşımıyla bu önemli projeyi desteklemenin gurur verici olduğunu ifade etti.
