Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Cumhuriyet ve Atatürk Günleri kapsamında “Atatürk ve Türkçe” konulu bir konferansa ev sahipliği yaptı. Etkinlikte, Prof. Dr. Mustafa Öner, Osmanlı döneminden Cumhuriyet'e Türk dilinin geçirdiği dönüşümü ve Atatürk’ün dil devrimindeki rolünü derinlemesine anlattı.
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e
Prof. Dr. Mustafa Öner, konferansta, Osmanlı döneminde konuşma dili ile yazı dili arasındaki farklılığa dikkat çekti. Türkçenin tarih boyunca yazılı bir dile sahip olduğunu belirten Öner, “Türklerin dili MS 700’lerde Orhun Yenisey bölgesindeki taşlara yazılı. 1300 yıllık bir yazı dilimiz var,” diyerek Türkçenin köklü geçmişini vurguladı. Osmanlı’da ise Arapça ve Farsçanın etkisiyle yazı dili halkın dilinden uzaklaşmıştı. Öner, “Osmanlı’da yazı dili, Farsça ve Arapça ögelerle doluydu. Halk Türkçe düşünüyor, ancak yazarken yabancı terimler kullanmak zorunda kalıyordu” dedi.
Atatürk ve milli dil hareketinin gelişimi
Atatürk’ün dil devriminin arkasındaki felsefeye değinen Prof. Dr. Öner, milliyetçi hareketlerin 1908 sonrası önem kazandığını belirtti. Selanik'te başlayan Türkçeci hareketin Osmanlı imparatorluk dili ile halkın konuşma dilini birbirine yaklaştırmayı amaçladığını ifade etti. Öner, “Namık Kemal gibi Tanzimat aydınları, dili eğitimin bir parçası olarak toplumsal bir olgu olarak görüyordu” diyerek dil devriminin sosyokültürel bağlamını ele aldı.
Yeni alfabe ile dilde sadeliğe geçiş
1928’de gerçekleştirilen alfabe devriminin önemine değinen Prof. Dr. Öner, yeni Türk Alfabesi'nin eski alfabedeki zorlukları ortadan kaldırdığını söyledi. Atatürk’ün 1932’de Türk Dil Kurumu’nu kurarak dilde sadeleşme çalışmalarını hızlandırdığına vurgu yaptı. “Dil Devrimi sayesinde Türkçeye uygun, kök ve eklerden oluşan binlerce yeni kelime kazandırıldı” diyerek devrimin dil üzerindeki etkilerini özetledi.
Etkinlik katılımcılarından yoğun ilgi
Konferansa, Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Osman Ferda Beytekin, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Soner Akşehirli, akademisyenler ve öğrenciler yoğun ilgi gösterdi. Etkinliğin sonunda, Prof. Dr. Osman Ferda Beytekin tarafından Prof. Dr. Mustafa Öner’e “Teşekkür Belgesi” takdim edildi.
