Görmeden önce satın almayı aklınıza bile getirmediğiniz ama gördüğünüzde hemen almanız gerektiğini düşündüren o dürtü, birçok kişinin karşılaştığı bir durumdur. Gözünüze çarpan bir kokteyl, can sıkıntısıyla gezdiğiniz bir çarşıda hoşunuza giden bir eşya veya indirimdeki bir ayakkabı... Dürtüsel harcama, kişiden kişiye değişen bir tetikleyiciye bağlı olarak gereksiz yere para harcamanıza yol açabilir. Ancak bu alışkanlığı kontrol altına almak ve bütçenizi yönetmek mümkündür.
Dürtüsel harcama nedir?
Cambridge Sözlüğü, dürtüsel harcamayı “planlı olmadan, bir şeyi gördüğünüzde aniden istemeniz nedeniyle satın alma eylemi” olarak tanımlar. Örneğin, evde deterjan bittiği için markete gitmeniz planlı bir alışveriştir; ancak bu alışveriş sırasında abur cubur, kahve köpürtücü veya gereksiz süslü bir anahtarlık almanız dürtüsel harcamadır. Bu durum, paranızı gereksiz yere harcamanıza neden olabilir ve alışkanlık haline gelirse ciddi bir sorun yaratabilir.
Dürtüsel harcamaların nedenleri
Finansal terapist Carrie Rattle, dürtüsel harcamaların çoğunlukla duygusal bir tetikleyici ile ortaya çıktığını belirtir. Örneğin, bir ünlünün kullandığı bir ürünün sizi daha güzel yapacağına inanarak alışveriş yapabilirsiniz. Sosyal çevreniz, bir etkinliğe katılma isteğinizi artırabilir veya “kaçırılmayacak fırsatlar” indirimleri, aceleyle satın almanıza neden olabilir. Dürtüsel harcama alışkanlığı geliştiren kişiler, borçlanmalarına rağmen harcamaya devam edebilir, sosyal ilişkilerine zarar verebilir ve evlerini gereksiz eşyalarla doldurabilirler.
Dürtüsel harcamaya engellemenin 5 yolu
1. Alışveriş Listesine Sadık Kalın: Alışveriş yapmadan önce bir liste hazırlamak, ihtiyacınız olan ürünleri almanızı sağlar ve gereksiz harcamaları engeller.
2. Görme ve Alma Arasına Zaman Koyun: Bir ürün gördüğünüzde hemen almak yerine, fotoğrafını çekip bir süre düşünün. Eğer bir hafta sonra hala almak istiyorsanız, o zaman alın.
3. Çevrimiçi Alışverişin Kolaylığını Ortadan Kaldırın: Kart bilgilerinizi kaydetmeyin, alışveriş uygulamalarının bildirimlerini kapatın veya uygulamayı kaldırın.
4. Neden Alışveriş Yaptığınızı Düşünün: Alışveriş yapma eğilimlerinizi analiz edin. Eğer dış uyaranlardan etkileniyorsanız, onları azaltmak için önlemler alın.
5. Duygusal Harcamayı Ücretsiz Bir Aktiviteyle Değiştirin: Alışveriş yerine sizi mutlu edecek ücretsiz aktiviteler bulun. Arkadaşlarınızla vakit geçirme veya doğada yürüyüş yapma gibi alternatifler deneyin.
Kimim ben?
Ben bir birikim ve güvence danışmanıyım. Amacım, insanların tasarruf ederek birikim yapmalarını sağlamak ve bu birikimleriyle maddi güvence oluşturmalarına yardımcı olmaktır. Birikim, yatırım, emeklilik planlaması ve finansal güvence konularında sorularınız varsa, size yardımcı olmaktan memnuniyet duyarım.
