DEÜ'nün Necat Hepkon Spor Bilimleri Fakültesi ve Sağlık Bilimleri Enstitüsü öğretim elemanları, "Sirkadiyen Ritmin NBA Takımlarının Performanslarına Etkisi" başlıklı bilimsel bir çalışma yürüttü. Bu araştırmada, 2000-2021 yılları arasında gerçekleşen 21 sezon boyunca 25 binin üzerinde NBA karşılaşması incelendi. Araştırma, ileri yönde jetlag etkisi altında olan ev sahibi takımların performansının arttığını tespit etti ve uluslararası basında geniş yer buldu.
Batı takımları daha avantajlı
Araştırma hakkında açıklamalarda bulunan Dr. Fırat Özdalyan, geniş bir coğrafi alana yayılan ABD'de takımların farklı saat dilimlerinde maç yapmasının sıkça jetlag ve sirkadiyen ritim bozulmalarına neden olduğunu belirtti. Özellikle Batı'daki takımların, Doğu zaman dilimine adapte olduktan sonra evlerine döndüklerinde ileri yönde jetlag etkisi yaşadıklarını ve bunun performanslarını olumlu yönde etkilediğini ifade etti. Batı'daki takımların, kendi evlerinde Doğu zaman diliminden gelen takımlara karşı oynadıkları maçları kazanma oranının yüzde 63,5 olduğunu, Doğu'daki takımların ise aynı durumda kazanma oranlarının yüzde 55'te kaldığını açıkladı.
25 bin karşılaşma incelendi
Özdalyan, araştırmanın verilerinin toplanmasının ve analizlerin tamamlanmasının yaklaşık iki yıl sürdüğünü belirtti. Araştırmanın dünya çapında saygın dergilerde ve haber kuruluşlarında yayımlandığını ve büyük ilgi gördüğünü söyledi. Araştırma sonuçlarının Taylor & Francis tarafından çıkarılan Chronobiology International dergisinde yayımlandığını ve birçok uluslararası medya organında haber yapıldığını belirtti.
Seyahat yorgunluğu performansı etkiliyor
Araştırmada, deplasman ve ev sahibi takımların performansları ayrı ayrı incelendi. Deplasman takımlarının yerel saate adapte olduklarında performanslarının arttığı da gözlemlendi. Özdalyan, deplasman takımlarının performansındaki ana etkenin jetlag etkisinden ziyade seyahat yorgunluğu olduğunu belirtti. Dinlenme süresi yeterli olan deplasman takımlarının daha başarılı performans sergilediğini vurguladı.
Araştırmada, DEÜ Fizyoloji Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Osman Açıkgöz, Necat Hepkon Spor Bilimleri Fakültesi’nden Doç. Dr. Hikmet Gümüş ve Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Doç. Dr. Erhan Çene de yer aldı. Özdalyan, çalışma arkadaşlarına teşekkür ederek sözlerini tamamladı.