Türk edebiyatının önemli isimlerinden biri olan Can Yücel, vefatının üzerinden 25 yıl geçmesine rağmen eserleriyle hala hafızalarda yaşamaya devam ediyor.
Can Yücel, 21 Ağustos 1926'da İstanbul Kumkapı'da doğdu. Eğitim hayatına Boğaziçi İlkokulu'nda başlayan Yücel, kardeşiyle sık sık kavga ettiği için üçüncü sınıftan itibaren yatılı eğitime geçti. Babası Hasan Ali Yücel'in görevleri nedeniyle ailesiyle birlikte Ankara'ya taşınan Yücel, ortaöğrenimine Taş Mektep'te, ardından ise Ankara Erkek Lisesi'nde devam etti. Bu süreçte Cevdet Kudret'ten edebiyat dersleri aldı ve Latince öğrenmeye başladı.
Şiir ve edebiyat kariyeri
Can Yücel'in edebiyat yolculuğu, 10 yaşında yazdığı ilk şiirle başladı. Şiirlerinde ironiyi, halk ağzını ve argo ifadeleri ustaca kullanan Yücel, bu nedenle sık sık eleştirildi. Şiirlerinde doğa, insanlar, olaylar ve duyguları konu aldı. Yücel, şiirlerinin içgüdüsel bir duyguyla yazıldığını belirtmişti: "İlk şiirimi 10 yaşında yazdım. Şiire, babamın yardımı çok oldu. Hep şiir çevresindeydim."
Uluslararası deneyimler ve çevirmenlik
Eğitimini Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Klasik Filoloji Bölümünde tamamladıktan sonra, İngiltere'nin Cambridge Üniversitesi'nde Latince ve Yunanca eğitimi aldı. Londra'da BBC Radyo'da spikerlik yaptı ve çeşitli elçiliklerde çevirmenlik görevini üstlendi. Ayrıca, Lorca, Shakespeare ve Brecht'in eserlerini Türkçeye çevirdi. Shakespeare'in ünlü "To be or not to be" cümlesini Türkçeye "Bir ihtimal daha var, o da ölmek mi dersin" şeklinde çevirdi.
Siyasi sıkıntılar ve hapis yılları
Yücel, 12 Mart 1971'de Che Guevara ve Mao Zedong'dan yaptığı çeviriler nedeniyle 15 yıl hapse mahkum edildi. Ancak 1974'te genel afla serbest bırakıldı. 1980 sonrası "Rengahenk" kitabı müstehcen bulunduğu gerekçesiyle toplatıldı. 1998'de Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e hakaret ettiği gerekçesiyle 1 yıl 2 ay hapis cezasına çarptırıldı, fakat cezanın ertelenmesi kararı alındı.
Eserleri ve mirası
Yücel'in eserleri arasında "Yazma", "Sevgi Duvarı", "Bir Siyasinin Şiirleri", "Ölüm ve Oğlum", "Şiir Alayı", "Rengahenk", "Gökyokuş", "Canfeda", "Çok bi Çocuk", "Kısadevre" ve "Kuzgunun Yavrusu" gibi kitaplar bulunmaktadır. Can Yücel, 12 Ağustos 1999'da İzmir'de 73 yaşında hayatını kaybetti. Vefatından sonra Datça'da evi müze haline getirildi ve anısına edebiyat ve kültür-sanat şenlikleri düzenlenmeye başlandı.
Yalın dili ve etkisi
Can Yücel, yalın dili ve sıradışı tarzıyla tanındı. Şiirlerinde halk müziğinin etkilerini ve ironiyi başarılı bir şekilde harmanladı. Eserleri ve edebi kişiliğiyle Türk şiirinde önemli bir iz bırakan Yücel, edebiyat dünyasında unutulmaz bir figür olarak anılmaktadır.
