İstanbul Planlama Ajansı'nın yayımladığı 'Enflasyonun Sofra Hali: Türkiye ve İstanbul'da Gıda Enflasyonu' raporu, ülkede ve özellikle İstanbul'da gıda fiyatlarında ciddi bir artışın yaşandığını ortaya koydu. Rapora göre, bu artış nedeniyle vatandaşlar, et, sebze ve meyve gibi temel gıda maddelerini daha az tüketmek zorunda kalıyor.
Vatandaşların Zorunlu Kısıtlamaları
Raporda vurgulanan bir diğer önemli nokta ise, yükselen gıda fiyatlarının vatandaşların günlük beslenme alışkanlıklarını etkilemesi oldu. Artan maliyetler nedeniyle insanlar, daha pahalı olan gıda maddelerini tercih etmek yerine, daha ucuz ve genellikle daha az sağlıklı alternatiflere yönelmek zorunda kalıyorlar.
İPA'nın Çağrısı ve Çözüm Önerileri
İstanbul Planlama Ajansı, raporun sonuçlarıyla ilgili olarak kamuoyunu bilgilendirirken, aynı zamanda gıda enflasyonunun önüne geçmek için çeşitli çözüm önerileri sunuyor. Bu çözüm önerileri arasında, tarım politikalarının gözden geçirilmesi, tüketiciyi koruyacak tedbirlerin alınması ve gıda üretiminde verimliliğin artırılması gibi adımlar bulunuyor.
İPA tarafından hazırlanan rapora göre;
"2017 - 2018 döneminde kişi başı tüketilen sebze miktarı 283,1 kg iken, bu miktar 2022 - 2023 döneminde 261,7 kg’ye düştü.
2010 yılında nüfusun yüzde 69,4’ü her gün en az bir kere sebze veya salata tüketirken bu oran 2022 yılında yüzde 41,2’ye indi.
5 LİRADAN 34 LİRAYA YÜKSELDİ
2010’da nüfusun yüzde 57’si her gün bir kere veya daha fazla meyve tüketirken bu oran 2022 yılında yüzde 36,5’e geriledi.
Ocak 2021 tarihinde pazarda 1 kg soğan 1 lira 88 kuruşken, Ocak 2024’te 17 lira oldu. Aynı dönemde 1 kg patatesin fiyatı 1 lira 88 kuruştan 21 liraya, domatesin kilosu da 5 liradan 34,9 liraya çıktı.
Yüksek enflasyon nedeniyle bakliyat fiyatları da cep yakmaya başladı. Ocak 2021 tarihinde pazarda 1 kilo pirinç 7,6 lirayken Ocak 2024’te 1 kg pirinç 48,5 liraya ulaştı. Bu dönemde nohutun kilosu 10.3 liradan 76 liraya, kuru fasulyenin kilosu 13,7 liradan 84 liraya ulaştı.
2024 yılında et ürün gruplarında yıllık fiyat artışı bir önceki yıla göre yüzde 107.79 oranında artış gösterdi.
Önceki yıla göre dışarıda yemek yemenin maliyeti yüzde 106.5 oranında arttı.
ARJANTİN VE ZİMBABWE İLE YARIŞIYORUZ
Dünya Bankası araştırmasına göre nominal gıda enflasyonunun en yüksek görüldüğü ülke Arjantin olurken, Arjantin’i sırasıyla Zimbabwe, Türkiye, Venezuela, Lübnan, Filistin, Myanmar, Mısır, Sierra Leone, Nijerya takip ediyor.
ASGARİ ÜCRET SADECE GIDA İHTİYACINI KARŞILIYOR
2024 yılı Mart ayında BİSAM tarafından TÜİK, İstanbul Halk Ekmek, zincir market cari fiyatları baz alınarak yapılan araştırmaya göre dört kişilik bir aile için açlık sınırı 16 bin 646 liraya ulaştı. Bu sınır ailenin sadece gıda masraflarından oluşuyor. Yani asgari ücret bir ailenin yalnız gıda masraflarına yetiyor.
İstanbullular gıda enflasyonu nedeniyle aldıkları gıda ürünü çeşidini ve miktarını azaltıyor. Gıda enflasyonu nedeniyle pazarlardan kalan ürünleri almak için semt pazarları çıkışını bekleyen İstanbulluların sayısı gün geçtikçe artıyor."
