Maymun çiçeği, 1970'ten beri Afrika'nın bazı bölgelerinde bir halk sağlığı sorunu olarak biliniyor. Ancak, 2022'de küresel çapta bir artış yaşanana kadar uluslararası alanda yeterli dikkat çekmemişti. Şimdi ise Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) yeniden küresel bir sağlık acil durumu ilan etmesine neden olan Ib kladı olarak bilinen yeni bir suş, bilim insanlarını endişelendiriyor. Virüsün şiddeti ve bulaşma yolları gibi birçok bilinmeyen faktör, müdahale çabalarını zorlaştırıyor.
Yeni varyant ile mücadele başladı
Nijerya’daki Nijer Delta Üniversitesi Hastanesi’nde bulaşıcı hastalıklar uzmanı ve DSÖ’nün Maymun Çiçeği acil durum komitesine başkanlık eden Dr. Dimie Ogoina, “Afrika’da körü körüne çalıştığımızdan endişeleniyorum” diyerek, virüsün mutasyona uğrayarak yeni varyantlar üretmesinin büyük bir tehdit oluşturduğunu vurguluyor.
Ogoina, 2022’deki küresel salgını başlatan IIb kladının insanlar arasında sürdürülebilir bir şekilde yayılmasının beş yıldan fazla sürdüğünü, ancak yeni Ib kladının bu süreyi bir yıldan kısa bir sürede başardığını belirtiyor.
Virüsün hızla mutasyon geçiriyor
Maymun Çiçeği virüsü, genellikle çiçek hastalığına neden olan ortopoksvirüs ailesine mensup ve oldukça stabil bir yapıya sahipti. Ancak, Seattle’daki Fred Hutchison Kanser Merkezi’nden Dr. Miguel Paredes, virüsün genetik diziliminde görülen APOBEC3 mutasyonlarının, virüsün evrimini hızlandırabileceğini belirtiyor. "İnsandan insana geçen tüm Maymun Çiçepi vakalarında APOBEC mutasyon imzası var, bu da beklediğimizden daha hızlı mutasyona uğradığı anlamına geliyor," diyor.
Müdahale etmek zorlaşıyor
Afrika'da Maymun Çiçeği salgınlarını izleyen üç ekip, teşhis testleri için gerekli kimyasallara bile erişim sağlayamadıklarını söylüyor. Özellikle Kongo'da sağlık sistemi üzerindeki baskı ve yerinden edilen insanların sayısının artması, virüsle mücadeleyi daha da zorlaştırıyor. Doğu Kongo’da, M23 isyancı grubu ile hükümet arasındaki çatışmalar nedeniyle yaklaşık 750.000 kişi yerinden edildi ve laboratuvar doğrulaması olmadan teşhis edilen vakaların oranı artıyor.
Orta Afrika Cumhuriyeti'nin Bangui kentindeki Institut Pasteur'da MaymunÇiçeği virüsünde uzman Dr. Emmanuel Nakoune, Afrika’daki birçok laboratuvarın ihtiyaç duyduğu malzemelere ulaşamadığını belirtiyor ve bu durumun ölümcül salgınların takibini daha da zorlaştırdığını ekliyor.
