Bağırsaklarımızın yediğimiz aynı yiyeceklere farklı tepkiler vermesi, son yıllarda bilim insanlarının dikkatini çeken ve derinlemesine incelenen bir konu haline geldi. Her birimizin benzersiz bir mikrobiyotaya sahip olduğu, yediğimiz yiyeceklerin bu mikroorganizmalarla etkileşime girdiği ve sağlığımızı şekillendirdiği biliniyor. Ancak bu etkileşim, düşündüğümüzden çok daha karmaşık bir yapıya sahip.
Bağırsak mikrobiyotası ve önemi
Bağırsak mikrobiyotası, vücudumuzda bulunan trilyonlarca mikroorganizmanın bir araya gelerek oluşturduğu kompleks bir ekosistemdir. Bu mikroorganizmalar arasında yararlı bakteriler, virüsler ve mantarlar yer alırken, zararlı patojenler de bulunabilir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre probiyotikler, "yeterli miktarda alındığında konakçıya sağlık yararı sağlayan canlı mikroorganizmalar" olarak tanımlanır. Probiyotikler; bağışıklık sistemini güçlendirme, bağırsak hareketlerini düzenleme ve iltihaplanmayı önleme gibi önemli işlevlere sahiptir.
Prebiyotikler ise probiyotiklerin besin kaynağıdır ve onların hayatta kalmasını, büyümesini ve aktivitesini sürdürmesini sağlar. Enginar, soğan, sarımsak, olgunlaşmamış muz ve hindiba kökü gibi gıdalar, prebiyotik bileşenler açısından zengindir.
Mikrobiyomun gıdalara verdiği tepkiler kişiseldir
Minnesota Üniversitesi'nden Mikrobiyolog Dan Knights, yaptığı bir çalışmada mikrobiyomun, gün içinde tüketilen gıdalara verdiği tepkilerin kişisel olduğunu vurguluyor. Knights, 34 sağlıklı bireyin 17 gün boyunca tükettikleri tüm yiyecekleri kaydetmelerini istedi ve sonuçta herkesin bağırsak mikrobiyotasının farklı tepki verdiğini gözlemledi. Bu bulgular, bağırsak mikrobiyotamızın, yediğimiz yiyeceklerden nasıl etkilendiğini ve neden aynı yiyeceklerin farklı kişilerde farklı etkiler yarattığını anlamamıza ışık tutuyor.
Neden farklı tepkiler veriyoruz?
Aynı yiyecekleri tüketsek de bağırsak mikrobiyotamızın verdiği tepkiler neden farklıdır? Bu sorunun cevabını anlamak için Knights, iki kişi üzerinde bir deney daha gerçekleştirdi. Katılımcılara sadece yemek yerine geçen içecekler verildi ve her gün bağırsak mikrobiyomları incelendi. Sonuçlar şaşırtıcıydı: Her iki kişinin mikrobiyomu gün içinde bile farklı tepkiler verdi. Bu durum, her bireyin mikrobiyotasının benzersiz olduğunu ve bu benzersizliğin, yediklerimizle olan etkileşimini doğrudan etkilediğini gösteriyor.
Bu farklılığın nedenini anlamak için iki yol
Knights, bu farklılıkların nedenini anlamak için iki ana yol öneriyor. Birincisi, tüketilen gıdaların sindirim sistemindeki yolculuğunu ayrıntılı olarak araştırmak ve mikrobiyotadaki canlıların bu gıdaları nasıl metabolize ettiğini derinlemesine incelemek. İkincisi ise geniş çaplı bir katılımcı grubu ile diyet ve mikrobiyota çalışması yaparak büyük bir veri ağı oluşturmak. Bu veriler, gıdalar ve mikrobiyota değişimi arasındaki ilişkiyi net bir şekilde ortaya koyabilir.
