Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) ve Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü'nün (HÜNEE) işbirliğiyle yapılan 2023 Türkiye Gençlik Araştırması'na göre, lise düzeyindeki gençlerin üçte biri ailesinin maddi durumu iyi olmadığı için okulu bıraktı. Raporda gençlerin beşte birinin ne eğitimde ne istihdamda yer aldığı belirtildi.
Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü tarafından 67 ilde 3 bine yakın hane ile yapılan 2023 Türkiye Gençlik Araştırması, gençlerin yaşam koşullarına dair yeni bulgular ortaya koydu.
Araştırmaya göre, 15-24 yaş arasındaki gençlerin yüzde 31'i, ailesinin maddi durumu nedeniyle ya da ekonomik sebeplerle eğitim hayatını sonlandırmış durumda. Lise düzeyindeki gençlerin bu oranı ise oldukça yüksek.
Eğitimde fırsat eşitsizliği, birçok gencin gelecek hedeflerine ulaşamamasına yol açıyor. Ayrıca, gençlerin yüzde 17’si, ortaokul ya da daha düşük bir eğitim düzeyine sahipken, yüzde 37’si ise hala lise öğrencisi. Ancak, eğitimdeki eşitsizlik gittikçe derinleşiyor.
Gençlerde eğitim beklentisi düşük
Araştırmaya katılan gençler, eğitim sisteminden ve iş dünyasından duydukları beklentilerin giderek azaldığını ifade ediyor. Okulların yaratıcı fırsatlar sunmadığı ve diplomanın iş bulma konusunda yetersiz olduğu düşüncesi, gençler arasında yaygın. Özellikle erkek çocukları, eğitimden önce iş hayatına atılmaya teşvik ediliyor.
İstihdamda ciddi zorluklar: Gençlerin yüzde 14'ü iş arıyor
Gençlerin yüzde 42'si çalışıyor, ancak bu kişilerin sadece yarısı sigortalı. Çalışmayan gençlerin yüzde 14’ü ise iş arıyor. Genç erkeklerin çalışmaya katılım oranı (yüzde 61) kadınlardan (yüzde 24) çok daha yüksek.
Ayrıca, araştırmada, gençlerin yüzde 20’sinin eğitimde, istihdamda veya herhangi bir yetiştirme programında yer almadığı ve bu oranın kadınlar arasında daha yüksek olduğu görülüyor.
Sosyal medya ve gençlik: Etkileşim artıyor
Sosyal medya, Türkiye'deki gençler için vazgeçilmez bir bilgi kaynağı olmuş durumda. Araştırma sonuçlarına göre, gençlerin yüzde 92’si sosyal medya kullanıyor.
En çok tercih edilen platformlar ise Instagram (yüzde 88), TikTok (yüzde 31) ve X (yüzde 28). Sosyal medya, gençlerin özellikle cinsel sağlık, üreme sağlığı, kadına yönelik şiddet ve çocuk yaşta evlilikler gibi konularda bilgi edinmesinde önemli bir araç hâline gelmiş.
Çocuk yaşta evlilik
Araştırmaya göre, 15-24 yaş arası evlenmiş genç kadınların dörtte biri çocuk yaşta evlendirilmiş. Kadınların ortalama ilk evlenme yaşı 19, erkeklerde ise 25.