- yüzyılda Amerika'dan Avrupa'ya taşınan devasa miktarda gümüş, tüm kıta ekonomilerinde büyük değişimlere yol açtı. Bu "fiyat devrimi" olarak bilinen dönem, Osmanlı İmparatorluğu'nu da derinden etkileyen sonuçlar doğurdu. Avrupa'ya gelen ucuz gümüş, Osmanlı topraklarına da ulaştı ve bu durum imparatorluk ekonomisinde sarsıcı etkiler yarattı.
Fiyat devriminin etkileri
Amerika'dan gelen gümüş, Avrupa'da hızla yayılmaya başladı ve bu değerli madenin bolluğu piyasadaki dengeyi alt üst etti. İspanya, özellikle Sevilla üzerinden Ceneviz'e büyük miktarda gümüş transfer etti ve bu kıymetli maden, tüccarlar aracılığıyla Osmanlı İmparatorluğu’na ulaştı. Gümüş, altınla değiştirilerek büyük kazançlar elde edilmesi bu ticareti cazip hale getirdi. Osmanlı hükümeti de bu "para ticaretini" teşvik etti ve yabancı paralardan vergi almamaya başladı.
Osmanlı'da devalüasyon
İspanyol gümüşü, Osmanlı ekonomisine girerken altının değeri hızla düşmeye başladı. 1585’te yaşanan büyük devalüasyon, bu ekonomik dalgalanmaların sonucu olarak gerçekleşti. Osmanlı İmparatorluğu’nun ekonomik sistemi, özellikle de maden ve tekstil sanayileri, bu gümüş akınına karşı zayıfladı ve Avrupa karşısında rekabet edemez hale geldi.
Akdeniz ticaretindeki değişim
Osmanlı İmparatorluğu, ticaret yollarında hâkimiyetini sürdürmeye çalışsa da, Avrupa'nın güçlenmesiyle rekabet zorlu hale geldi. İngilizler ve Hollandalılar, ateş gücü üstün gemileriyle Akdeniz ticaretine dâhil oldu ve Venedik ile Fransa'nın yerini aldılar. Osmanlı ticareti, esasen batı sanayi ürünleri ile doğu ham maddeleri arasında bir mübadeleye dönüştü.
Osmanlı ekonomisinde çöküş süreci
Osmanlı’nın bu dönemde karşılaştığı en büyük sorun, ekonomik sistemin dış etkilere karşı kırılganlığıydı. Gümüşün bolluğu, fiyatlarda büyük dalgalanmalara yol açtı ve bu durum Osmanlı’nın ekonomik gerileme sürecini hızlandırdı. Avrupa'nın Osmanlı ile yaptığı ticarette altın ve gümüşün değer kaybetmesi, ekonomik çöküşün önemli sebeplerindendi. Osmanlı’nın ekonomik modeli, ithalat ağırlıklı ve dış borçlanma ile yürütülen bir yapıya dönüştü.
