II. Dünya Savaşı ve yeni savaş teknolojileri
II. Dünya Savaşı’nın yıkıcı atmosferinde, dönemin savaş teknolojileri hızla gelişirken, ABD ordusu için ilginç bir deneysel program gündeme geldi: "Project Pigeon." Bu proje, ünlü Amerikalı psikolog Burrhus Frederic Skinner tarafından geliştirildi ve temel amacı, güvercinleri füzeleri hedeflerine yönlendirecek bir sistemde kullanmaktı.
Güvercinlerin füzelerle buluşması: Skinner’ın deneysel projesi
B.F. Skinner, davranışların pekiştirme veya ceza yoluyla şekillendirildiği edimsel koşullanma teorisiyle tanınmış bir davranış bilimciydi. Savaşın zorlu koşulları altında, Skinner, güvercinlerin bu teori doğrultusunda eğitilerek, füzelerin hassas bir şekilde hedeflerine yönlendirilmesinde kullanılabileceğini düşündü. Bu fikir, ordunun savaşta teknolojik üstünlüğünü artırma çabaları doğrultusunda ortaya çıktı.
Güvercinler füzelerin ucunda: Ekran takibi ve hedef sapmalarının düzeltilmesi
Projenin temel işleyişi oldukça ilginçti. Skinner, güvercinleri ekranlarda gösterilen bir hedefin görüntüsünü gagalamaları için eğitti. Bu eğitimin amacı, güvercinlerin füzenin ön kısmına yerleştirilen bölmedeki ekranı gagalayarak, füzenin yönünü kontrol etmelerini sağlamaktı. Füze, hedefine doğru giderken güvercinler, ekrandaki hedefin yerini takip edip gagalayarak rotadaki sapmaları düzeltiyor ve füzenin doğru yöne gitmesini sağlıyordu.
Project Pigeon’ın sonu: Pratiklik ve ciddiye alınma sorunları
Simülasyon testleri, güvercinlerin bu görevde başarılı olabileceğini gösterdi. Güvercinler, hedefe yönelik sapmaları başarıyla düzeltebiliyor ve füzeyi doğru yöne yönlendirebiliyordu. Skinner, bu bulguların güvercin güdümlü füze sisteminin uygulanabilir olduğunu kanıtladığını düşünüyordu. Ancak, tüm bu başarıya rağmen, proje büyük bir engelle karşılaştı: ciddiye alınmama.
Ulusal Savunma Araştırma Komitesi, Project Pigeon’ı pratik bulmadı ve projeyi 8 Ekim 1944’te iptal etti. Skinner, bu karara hayal kırıklığıyla yaklaştı ve "Sorunumuz kimsenin bizi ciddiye almamasıydı" diyerek projenin sonunu özetledi.
Orcon Projesi: Güvercinlerin ikinci şansı
Bu sıra dışı fikir birkaç yıl sonra yeniden gündeme geldi. 1948 yılında, ABD Donanması projeyi "Orcon Projesi" adı altında yeniden canlandırdı. Bu kez de proje, o dönemde geliştirilen elektronik güdüm sistemlerinin başarısı nedeniyle 1953 yılında tamamen iptal edildi. Böylece, güvercinlerle füzeleri yönlendirme fikri, tarihin ilginç ancak kullanılmayan projeleri arasında yerini aldı.
Skinner ve Project Pigeon’ın mirası
Güvercin Projesi, savaş teknolojilerinin sınırlarının zorlandığı bir dönemde, bilim insanlarının ne denli yaratıcı ve bazen de sıra dışı düşüncelere sahip olabileceğini gösteren bir örnek olarak hafızalara kazındı. Skinner’ın deneysel çalışmaları, savaşın getirdiği baskılar altında dahi inovasyonun sınır tanımadığını, ancak her fikrin mutlaka pratikte uygulanabilir olmadığını kanıtladı.
