Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 2023 genel seçimlerinde Hatay’dan milletvekili seçilen ve Anayasa Mahkemesi (AYM) kararlarına rağmen tahliye edilmeyip milletvekilliği düşürülen ve hâlen cezaevinde tutulan Can Atalay’a için hükûmetten savunma istedi.
AİHM tarafından bugün yayımlanan bildiride hükûmete, AYM'nin kararlarına rağmen Yargıtay'ın tahliyeyi engellediği hatırlatıldı. Yayımlanan bildiride “Can Atalay’ın milletvekili seçilme hakkı ihlal edilmiş midir?” diye soruldu.
Hukukçu Kadir Öztürk, konuya ilişkin detayları sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada anlattı.
Can Atalay’ın milletvekili seçilmesi sonrası serbest bırakılmaması ve milletvekilliğinin düşürülmesine ilişkin Yargıtay ile AYM arasındaki “sürtüşmeye” AİHM’nin de müdahil olduğunu söyleyen Öztürk, “AİHM, biraz önce yayımladığı bildirisine göre Can Atalay'ın milletvekili seçilmesi sonrası serbest bırakılmaması ve de yargılamasının yenilenmemesi ayrıca milletvekilliğinin düşürülmesine ilişkin Türk Hükümetinden savunmasını sunmaya davet etti” dedi.
Öztürk, AİHM’nin Türk Hükümetine yönelttiği soruları şöyle açıkladı:
1. Anayasa Mahkemesi'nin, milletvekili seçilmesinin ardından devam eden tutukluluğu nedeniyle ihlal tespitini dikkate alarak, başvuran Sözleşme'nin ilgili maddesini ihlal edecek şekilde özgürlüğünden mahrum bırakılmış mıdır? Özellikle, Anayasa Mahkemesi'nin 25 Ekim ve 21 Aralık 2023 tarihli, başvuranın cezaevinden tahliyesine ve aleyhindeki ceza yargılamasının yeniden başlatılmasına ve askıya alınmasına hükmeden kararları göz önünde bulundurulduğunda, başvuranın özgürlüğünden mahrum bırakılmaya devam edilmesi, 5/1 maddesinin amaçları doğrultusunda "hukuka uygun" ve “kanunla öngörülen usule uygun” muydu?
2. Başvuran, Sözleşme'nin 5/4 maddesinin gerektirdiği şekilde, tutukluluğunun yasallığına itiraz edebileceği etkili bir prosedüre sahip miydi? Özellikle, Anayasa Mahkemesi'nin başvuranın devam eden tutukluluğunun yasal olmadığı tespitine rağmen Yargıtay'ın başvuranı tahliye etmeyi reddetmesi nedeniyle bu hüküm ihlal edilmiş midir?
3. Başvuranın Sözleşme'nin 5. maddesi ve Sözleşme’ye ek birinci protokolün 3. maddesine tekabül eden haklarının ihlal edildiğini tespit eden Anayasa Mahkemesi kararlarının uygulanmamasına ilişkin yargılamalara Sözleşme'nin 6. maddesi uygulanabilir mi? Anayasa Mahkemesi'nin söz konusu kararlarının uygulanmaması nedeniyle başvuranın Sözleşme'nin 6/1 maddesi kapsamındaki mahkemeye erişim hakkı ihlal edilmiş midir?
4. Başvurucunun seçildikten sonra tutukluluğunun devam etmesi ve nihayetinde milletvekili statüsünü kaybetmesi nedeniyle Sözleşme'ye ek bir numaralı protokolün 3. maddesi uyarınca serbest seçimlerde milletvekili seçilme hakkı ihlal edilmiş midir?