AB AI Ofisi tarafından hazırlanan ve resmi gazetede yayımlanan Yapay Zeka Yasası, 1 Ağustos'tan itibaren yürürlüğe girecek. Bu önemli düzenleme, AI teknolojilerinin gelişimini ve kullanımını belirli kurallar çerçevesinde düzenlemeyi amaçlıyor. İşte Avrupa Birliği'nin uygulayacağı yasanın detayları...
AB, Yapay Zeka Yasası’nı Resmi Gazete’de yayımladı
Yasa, AI teknolojilerini düzenleyerek güvenliği, şeffaflığı ve temel hakların korunmasını sağlamayı hedefliyor. AI teknolojileri artık rastgele değil, belirli kurallar çerçevesinde geliştirilecek. Peki bu ne anlama geliyor?
AI uygulamaları yasaklanacak
Yasanın ilk aşaması altı ay içinde başlayacak. Bu süreçte, bazı yasaklı AI uygulamaları durdurulacak. Örneğin, sosyal kredi sistemleri ve yüz tanıma veritabanları gibi uygulamalar artık kullanılamayacak. Ayrıca, okullarda ve işyerlerinde gerçek zamanlı duygu tanıma sistemleri de yasaklanacak.
Dokuz ay sonra, AI geliştiricileri için davranış kuralları devreye girecek. AB AI Ofisi, bu kuralları danışmanlık firmaları ile birlikte hazırlayacak. Ancak, büyük şirketlerin bu kuralları etkileme potansiyeli hakkında bazı endişeler var.
Şeffaflık ve etik etiketleme
Bir yıl sonra, genel kullanım amacıyla geliştirilen AI modelleri için yeni şeffaflık gereksinimleri getirilecek. Örneğin, ChatGPT gibi modeller, sistemlerinin güvenli ve kullanıcılar tarafından kolayca anlaşılabilir olduğunu göstermek zorunda kalacak. Ayrıca, generatif AI ve manipüle edilmiş medya için etik etiketleme kuralları da geliyor. Deepfake’ler artık daha şeffaf olacak.
AI modellerini eğiten şirketler, telif hakkı yasalarına uymak zorunda olacak. Eğer model sadece araştırma ve geliştirme amaçlı değilse, metin ve veri madenciliği için hak sahiplerinden izin almaları gerekecek. Yani, veriler başkalarına aitse, izin almak şart.
Uygulama takvimi ve yükümlülükler
Yapay Zeka Yasası’nın tam olarak yürürlüğe girmesi, belirli bir takvime göre uygulanacak:
- Tanımlar ve yasaklanmış uygulamalar 2 Şubat 2025’ten itibaren geçerli olacak.
- AI modelleri için yeni bildirim gereksinimleri ve veri tabanı oluşturma zorunluluğu 2 Ağustos 2025’ten itibaren uygulanacak.
- Yüksek riskli sistemlerin sınıflandırılması ve ilgili yükümlülükler ise 2 Ağustos 2027’den itibaren geçerli olacak.
Cezalar ve destekler
Yasayı ihlal eden şirketler, yıllık küresel cirolarının yüzde 1,5’inden yüzde 7’sine kadar değişen ağır para cezaları ile karşı karşıya kalacaklar. KOBİ’ler ve start-up’lar için ise cezalar daha orantılı olacak. AB ülkeleri, KOBİ’ler ve start-up’lar için yenilikçi AI sistemleri geliştirmeleri ve eğitimlerini yapmaları amacıyla gerçek koşullarda test imkanı sağlayacak düzenleyici deney alanları oluşturacak.
